Gebelik ve emzirme devrinde annenin sağlıklı ve istikrarlı beslenmesinin çok değerli olduğunu vurgulayan uzmanlar, bu devirde protein gereksiniminin arttığını belirtiyor. Günlük proteinin 3’te 1’inin kesinlikle hayvansal kaynaklardan karşılanması gerektiğini vurgulayan uzmanlar, bitkisel kaynaklı proteinlerin tüketiminde de karışık beslenme tavsiyesinde bulunuyor. Uzmanlara nazaran tahılların, süt ve türevleri ile birlikte tüketilmesi, yalnızca tahıl tüketilmesine kıyasla, elzem aminoasit dengesizliğinin giderilmesini sağlayabiliyor. Buna en hoş örnek ise kurufasulye ve pirinç pilavı olarak gösteriliyor.
Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu (SHMYO) Besin Teknolojisi Programı Öğretim Görevlisi Gökçen Özüpek, gebelik periyodunda sağlıklı ve istikrarlı beslenmenin kıymetine ait değerlendirmede bulundu.
Anne ve bebek sıhhatini etkileyen birçok faktör var
Gebelik devrinde bilhassa protein içeren beslenmenin değerli olduğunu belirten beslenme ve diyet uzmanı Gökçen Özüpek, gebelik ve emziklilik periyotlarında anne ve bebek sıhhatini etkileyen birçok etmen olduğunu belirterek bunları annenin yaşı (özellikle 18 yaş altı yahut 35 yaş üstü olmak), gebelik sayısı/çoğul gebelikler, gebelikler ortasındaki mühlet, genetik faktörler, kronik hastalıklar, ilaç kullanımı ve en kıymetlisi kâfi ve istikrarlı beslenme olarak sıraladı.
Gebelik periyodunda beslenme ile anne karnındaki bebeğin sıhhati ortasında kıymetli bir bağ bulunduğunu tabir eden Özüpek, “Bebeğin bu süreçte, bedensel ve zihinsel olarak büyümesi ve gelişmesi annenin gebeliği mühletince kâfi ve istikrarlı beslenmesi ile mümkündür.” dedi.
1 günlük tüketilmesi gereken protein miktarları
Gebelik periyodunda önerilen günlük besin tüketim ölçülerine da değinen beslenme ve diyet uzmanı Gökçen Özüpek, 2 su bardağı yani 400-500 ml süt ya da yoğurt, 2 dilim yani 60 gram peynir, 3-4 porsiyon et, balık, tavuk, 1 porsiyon yumurta, kurubaklagil, 5 ile 7 porsiyon ortasında taze meyve ve zerzevatın günlük tüketilmesi gerektiğini söyledi. Özüpek, günlük tüketilmesi gereken tahıl kümesinin ise 4-6 dilim ortasında ekmek, 2-3 porsiyon da pirinç, bulgur ve makarna olarak sıraladı.
Protein ihtiyacı 20-25 gram artıyor
Annenin kendi fizyolojik ihtiyaçlarını karşılayabilmesi, bedendeki depolarını istikrarda tutabilmesi, anne karnındaki bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişmesinin sağlanabilmesi ve emziklilik periyoduna hazırlanabilmesi için gebelik periyodunda güç, makro ve mikro besin ögelerine ihtiyacın arttığını kaydeden Gökçen Özüpek, “Özellikle gebelik periyodunda, kan hacminin artması, rahim ve göğüsün büyümesi, plasenta ve fetüsün gelişmesi makro besin ögelerinden protein muhtaçlığını artırmakta olup bu periyotta olağan protein ihtiyacında ek olarak 20-25 gram artış sağlanmalıdır.” dedi.
Protein muhtaçlığının hayvansal kaynaklar olan kırmızı et, tavuk ve öteki kümes hayvanları, balık üzere beyaz et, yoğurt, ayran, kefir, peynir üzere süt ve süt eserleri ve yumurtadan karşılandığını kaydeden beslenme ve diyet uzmanı Gökçen Özüpek, “Protein muhtaçlığı ayrıyeten bitkisel kaynaklar olan kurubaklagiller, tahıllar ve sebzelerden karşılanmaktadır.” dedi.
En yüksek protein yumurtada bulunuyor
Konu ile ilgili çalışmaların, proteinin besin kalitesine vurgu yaptığını tabir eden Özüpek, “Bir proteinin besin kalitesi, esansiyel aminoasit ölçüsü ve sindirilebilirliği ile ölçülmektedir. Hayvansal ve bitkisel protein kaynakları bu tarafıyla birbirinden farklılık göstermektedir: Yumurta proteini, örnek proteindir. Beden tarafından kullanılabilirliği en yüksek protein olarak kabul edilmektedir.” dedi.
Hayvansal proteinler bedenin büyümesini sağlıyor
Beslenme ve diyet uzmanı Gökçen Özüpek, hayvansal proteinlerin, eksojen aminoasitlerin hepsini ve istikrarlı bir oranda içerdiğini belirterek “Aminoasitlerin, hayvansal protein molekülü içerisinde sindirim emzimlerinin çarçabuk tesir yapabileceği bir konumda bulunmaları, hayvansal proteinlerin net protein kullanım oranını yükseltir. Hayvansal proteinler, insan organizmasındaki proteinlere emsal, tek başlarına tüketilse bile, bedenin büyümesini sağlar. Ek olarak, B12 vitamini hayvansal kaynaklı proteinlerle birlikte bulunur. Hayvansal kaynaklı proteinlerin tüketilmesi ile B12 vitamini de alınmaktadır.” dedi.
Bitkisel proteinler tahıllarla bir arada tüketilmelidir
Ekonomik zahmetler nedeniyle, tahıllar ve kuru baklagillerin gelişmekte olan birçok ülkede değerli protein kaynağı olduğunu vurgulayan beslenme ve diyet uzmanı Gökçen Özüpek, “Ancak bitkisel proteinler aminoasit kompozisyonu bakımından hayvansal proteinlerdeki kadar istikrarlı olmadığı için bedende kullanılma oranları da hayvansal proteinlerden daha düşük olacaktır. Çeşitli sosyoekonomik faktörler nedeniyle beslenme örüntüsünde bitkisel kaynakların daha fazla bulunduğu bireylere, karışık beslenme önerilmelidir.”dedi.
Kurufasulye ve pirinç pilavı istikrarlı bir öğündür
Beslenme ve diyet uzmanı Gökçen Özüpek, bitkisel proteinler ile tahıldan oluşan karışık beslenme ile ilgili de şu örmekleri verdi:
“Örneğin tahılların, süt ve türevleri ile birlikte tüketilmesi, yalnızca tahıl tüketilmesine kıyasla, elzem aminoasit dengesizliğinin giderilmesini sağlayabilir. Tahıllarda, lizin ve treonin hudutlu ölçüde bulunan aminoasitlerdir. Kurubaklagiller ise kükürtlü aminoasitleri sonlu ölçüde bulundurmaktadır. Bu nedenle bir öğünde yalnızca tahıl yahut yalnızca kurubaklagil tüketiminden çok tıpkı anda hem kurubaklagil hem de tahıl içeren bir öğüne sahip olmak (kurufasulye ve pirinç pilavı gibi), istikrarlı bir aminoasit örüntüsünü sağlanmasında değerlidir.”
Günlük proteinin 3’te 1’i kesinlikle hayvansal kaynaklardan karşılanmalıdır
Gebelik devrinde sık görülen sıhhat sorunlarından birinin de demir eksikliği anemisi olduğunu kaydeden beslenme ve diyet uzmanı Gökçen Özüpek, “Araştırmalar, yalnızca bitkisel kaynaklı protein içeren besinlere beslenmede yer verilmesinin, bu besinlerin içeriğinde bulunan posa nedeniyle, bağırsaklarda demir emiliminin azalmasına neden olduğunu ve buna bağlı olarak, anemi görülme riskini artırdığını tabir etmektedir. Tüm bu nedenlerle, hamile bir bayanın günlük protein ihtiyacının en az 3’te 1’inin hayvansal kaynaklardan karşılanması gerektiği unutulmamalıdır.” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
