Üreme çağındaki bayanlarda en sık görülen endokrinolojik rahatsızlıklardan biri olan Polikistik Over Sendromu’nun bayanlarda hamilelik talihini azalttığını ve infertiliteye (kısırlık) yol açarak kıymetli bir sorun ortaya çıkardığının altını çizen VM Medical Park Ankara Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. İkbal Kaygusuz, “Polikistik Over Sendromu, kısırlık dışında hiperlipidemi, tip 2 diyabet, kardiyovasküler hastalık, rahim kanseri de dâhil olmak üzere uzun vadeli sıhhat problemlerine neden olabilir” dedi.
Polikistik Over Sendromunun (PKOS), bayanlarda hem adet düzensizliğinin hem de androjen fazlalığının kıymetli bir nedeni olduğunu belirten VM Medical Park Ankara Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. İkbal Kaygusuz ihtarlarda bulundu.
KADINLARIN YÜZDE 5 İLA 10’UNU ETKİLİYOR
Sendromun üreme çağındaki bayanların yüzde 5 ila 10’unu etkileyen en yaygın endokrin bozukluklardan biri olduğunu vurgulayan Prof. Dr. İkbal Kaygusuz, ”PKOS olanlarda her ay olması gereken yumurtlama olmadığı için hamilelik talihi azalır ve infertilite (kısırlık) de kıymetli bir sorun olarak karşımıza çıkar. PKOS, ayrıyeten hiperlipidemi, tip 2 diyabet (diabetes mellitus), kardiyovasküler hastalık, rahim kanseri dâhil olmak üzere uzun vadeli sıhhat sıkıntılarına neden olabilir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi edilmesi gerekmektedir” formunda konuştu.
ERGENLİK DEVRİNE DİKKAT!
PKOS’lu hastalarda adet düzensizliğinin tipik olarak ergenlik periyodunda başladığını ve birinci adet yaşının gecikebildiğini söz eden Prof. Dr. İkbal Kaygusuz, “Adet düzensizliğinin genelde oligomenore (bir yılda 9’dan az adet) ve daha az sıklıkla amenore (ardışık üç yahut daha fazla ay boyunca adet görmeme) halinde olması gerektiğini belirten Prof. Dr. İkbal Kaygusuz, “40 yaşından sonra ise adet döngüleri düzelir lakin metabolik hastalıklar ön plana çıkar. 30’lu yaşlardan sonra oligomenore gelişen bayanlarda PKOS olma mümkünlüğü daha düşüktür” dedi.
PKOS’TAN NE VAKİT ŞÜPHELENMELİ?
Obezitenin artışı ile birlikte polikistik over hastalığının hem görülme oranını artırdığını hem de klinik bulgularını ağırlaştırdığını belirten Prof. Dr. İkbal Kaygusuz, şunları söyledi:
“Adet düzensizlikleri ve hiperandrojenizm semptomları (sivilce, hirsutizm (tüylenme), erkek tipi saç dökülmesi) ile başvuran üreme çağındaki her bayanda PKOS teşhisinden şüphelenilmelidir. Kimi bayanlar tek başına ya oligomenore ya da hiperandrojenik semptomlarla başvurur. Ayrıyeten, bilhassa hiperandrojenizmi olanlar (hirşutizmli bayanların birçoklarında PKOS olduğu için) PKOS açısından da değerlendirilmelidirler.”
PKOS TANISI NASIL KONULUR?
PKOS teşhisini koymak için Rotterdam kriterlerinin kullanıldığını işaret eden Prof. Dr. İkbal Kaygusuz, aşağıdaki kriterlerden üçünden ikisinin teşhis için gerekli olduğunu vurguladı:
● Oligo ve/veya anovülasyon (adet düzensizliği).
● Hiperandrojenizmin klinik ve/veya biyokimyasal belirtileri (Hormon testlerinde bozulma).
● Ultrasonda polikistik yumurtalıklar.
Hastada yumurtalıkların polikistik görünümde olmasına başka bulgular eşlik etmediğinde PKOS olduğu manasına gelmediğinin altını çizen Prof. Dr. İkbal Kaygusuz, “Normal bayanların yüzde 25’inde, doğum denetim hapı kullanan bayanların yüzde 14’ünde de bu ultrasonografi bulguları görülebilmektedir. Androjen fazlalığı yahut ovulasyon bozukluğuna neden olan öbür durumların dışlanması (tiroit hastalığı, klasik olmayan konjenital adrenal hiperplazi, hiperprolaktinemi ve androjen salgılayan tümörler) ile PKOS tanısı doğrulanır” dedi.
TEDAVİNİN HEDEFLERİ
Prof. Dr. İkbal Kaygusuz, PKOS’lu bayanların tedavisinin genel amaçlarını ise şöyle sıraladı:
● Hiperandrojenik özelliklerin uygunlaştırılması (hirsutizm, akne, saçlı deride saç dökülmesi).
● Altta yatan metabolik anormalliklerin idaresi, tip 2 diyabet ve kardiyovasküler hastalık için risk faktörlerinin azaltılması.
● Kronik anovulasyon (yumurtlama olmaması) sonucu oluşabilecek endometriyal hiperplazi (kalınlaşma) ve kanserin önlenmesi.
● Sistemsiz adet gören bayanlar aralıklı olarak yumurtladığından ve istenmeyen hamilelikler meydana gelebileceğinden, hamilelik istemeyenler için korunma sistemleri.
● Hamilelik isteyenler için yumurtlama tedavileri.
YAŞAM STİLİ DEĞİŞİKLİĞİ ÖNEMLİ
PKOS tedavisinin sendromun ferdî bileşenlerinin tedavisini gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. İkbal Kaygusuz, şu tekliflerde bulundu:
“Tedavi seçimi, hastanın hamilelik isteyip istememesine ve hangi şikâyet ile bize başvurmasına bağlı olarak değişir. Tedavide birinci basamak hayat şekli değişiklikleridir. Çok kilolu ve obez bayanlar için birinci adım kilo vermek için diyet ve antrenmandır. Mevcut ispatlar, hayat üslubu değişikliklerinin (diyet, antrenman ve davranışsal müdahaleler) insülin direncini ve hiperandrojenizmi güzelleştirmede tesirli olduğunu göstermektedir. Metabolik risk faktörlerini güzelleştirmenin ötesinde bir iki kilo vermek bile diğer bir tedaviye gerek kalmadan yumurtlamayı sağlayabilir.”
HAMİLELİK PLANLAMA AŞAMASI
Hamilelik planlamayan PKOS’lu bir bayan için ilaç tedavisi olarak birinci seçeneğin doğum denetim hapları olduğunu belirten Prof. Dr. İkbal Kaygusuz, “İlaç tedavisi, adet düzensizliğini düzeltmek, tüylenme ve sivilcelenme sorunlarını tedavi etmek ve tıpkı vakitte doğum denetimi sağlamak için kullanılan temel tedavidir. Lakin çok kilolu olanlar, 35 yaş üstü sigara içenler, daha evvel emboli (pıhtı) atanlar yahut aile hikayesi olanlar doğum denetim hapı kullanamazlar. Bazen de hastalar doğum denetim hapı kullanmayı tercih etmezler. Bu durumda adet düzenleyici olarak ve endometriyal muhafaza için siklik progestin tedavisini öneriyoruz. İnsülin direncini düzeltmek için kullanılan metformin tedavisi ile PKOS’lu bayanların yaklaşık yüzde 30 ila 50’sinde yumurtlamayı sağlamak mümkün olabilir” dedi.
PKOS OLAN BİR BAYAN TEDAVİYE GEREK KALMADAN GEBE KALABİLİR Mİ?
PKOS olan bir bayanın tedaviye gerek kalmadan gebe kalabileceğini, fakat bu durumun PKOS’u olmayanlara nazaran biraz daha sıkıntı olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. İkbal Kaygusuz, “Kişinin yaşı 35’den küçük ise PKOS’u olmayan bayanlar üzere, 1 yıl yumurtlama devrinde olan tertipli bağ ile doğal yoldan hamilelik bahtı için beklenir. Adet gecikmeleri yıllık yumurtlama sayısını azaltacağı için hamilelik bahtı PKOS’u olmayan bayanlardan biraz daha azdır. Hamilelik talihini artırmak için siklik progestin tedavisi ile nizamlı adet görmesi sağlanır. Bu mühlet zarfında gebe kalınmazsa ek bir ekip testler yapıp (spermiogram, adetin 2 yahut 3. günü hormon analizi, HSG- ilaçlı rahim filmi) bu testlerin sonuçlarına nazaran tedaviyi etkileyecek ek bir sorun bulunmazsa yumurtlama tedavisine başlanır. Sperm testinde bir sorun varsa hamilelik bahtını arttırmak için yumurtlama tedavisi ile birlikte aşılama tedavisi yapılabilir. Aşılama tedavisi ile gebelik elde edilmez, tüpler tıkalı, bayan yaşı ileri, sperm kıymetleri ileri seviyede bozuk ve infertilite mühleti uzunsa, tüp bebek tedavisine geçilir. PKOS olan hastalar infertilite tedavisinde başarılı sonuçlar elde ettiğimiz bir gruptur” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Beyaz Haber Ajansı
