Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına nazaran 2022 yılında, bayan nüfus 42 milyon 575 bin 441 kişi, erkek nüfus 42 milyon 704 bin 112 kişi oldu. Öteki bir tabirle, toplam nüfusun %49,9’unu bayanlar, %50,1’ini ise erkekler oluşturdu. Bayanlar ile erkekler ortasındaki bu oransal istikrar, bayanların daha uzun yaşaması nedeniyle, 60 ve daha üst yaş kümesinden itibaren bayanların lehine değişti. Bayan nüfusun oranı, 60-74 yaş kümesinde %52,2 iken 90 ve üzeri yaş kümesinde %72,4 oldu.
En az bir eğitim seviyesini tamamlayan 25 ve daha üst yaştaki bayanların oranı %87,3 oldu
Ulusal Eğitim İstatistikleri Bilgi Tabanı sonuçlarına nazaran en az bir eğitim seviyesini tamamlayan 25 ve daha üst yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranının 2008-2021 yılları ortasında arttığı görüldü. En az bir eğitim seviyesini tamamlayan 25 ve daha üst yaştaki bireylerin toplam nüfus içindeki oranı, 2008 yılında %81,1 iken 2021 yılında %92,1 oldu. Bu oran cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2008 yılında en az bir eğitim seviyesini tamamlayan 25 ve daha üst yaştaki bayanların oranı %72,6, erkeklerin oranı %89,8 iken bu oran 2021 yılında ise bayanlarda %87,3, erkeklerde %97,1 oldu.
Yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha üst yaştaki bayanların oranı %20,9 oldu
Yüksekokul ve fakülte, yüksek lisans ve doktora mezunu olan 25 ve daha üst yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranı, 2008 yılında %9,8 iken 2021 yılında %23,0 oldu. Bu oran cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2008 yılında yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha üst yaştaki bayanların oranı %7,6, erkeklerin oranı %12,1 iken bu oran 2021 yılında bayanlarda %20,9, erkeklerde ise %25,1 oldu.
Yükseköğretim mezunu bayanların işgücüne iştirak oranı %67,6 oldu
Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına nazaran 2021 yılında 15 ve daha üst yaştaki işgücüne katılma oranının %51,4 olduğu görüldü. Bu oran bayanlarda %32,8, erkeklerde ise %70,3 oldu.
İşgücüne katılma oranı eğitim durumuna nazaran incelendiğinde, bayanların eğitim düzeyi yükseldikçe işgücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan bayanların işgücüne katılma oranı %12,8, lise altı eğitimli bayanların işgücüne katılma oranı %25,3, lise mezunu bayanların işgücüne katılma oranı %32,5, mesleksel yahut teknik lise mezunu bayanların işgücüne katılma oranı %38,5 iken yükseköğretim mezunu bayanların işgücüne katılma oranı %67,6 oldu.
Kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından daha az olduğu görüldü
Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına nazaran 2021 yılında 15 ve daha üst yaştaki istihdam edilenlerin oranının %45,2 olduğu görüldü. Bu oran bayanlarda %28,0, erkeklerde ise %62,8 oldu.
En yüksek istihdam oranı %52,0 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde, en düşük istihdam oranı ise %29,9 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti.
En yüksek bayan istihdam oranı, %36,8 ile TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi %35,6 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop), %33,8 ile TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) izledi.
En düşük bayan istihdam oranı ise %14,5 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi %15,9 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır), %19,6 ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) izledi.
En yüksek erkek istihdam oranı, %70,0 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi %67,2 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), %67,1 ile TR52 (Konya, Karaman) izledi.
En düşük erkek istihdam oranı ise %46,7 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi %54,2 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) ve TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) izledi.
Kadınların istihdamda yarı vakitli çalışma oranı %16,4 oldu
Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına nazaran yarı vakitli çalışanların istihdam içindeki oranının 2021 yılında %9,9 olduğu görüldü. Bu oran bayanlarda %16,4, erkeklerde ise %7,0 oldu.
Hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş kümesindeki bayan istihdam oranı %26,1 oldu
Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına nazaran hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş kümesindeki bireylerin istihdam oranı, 2014 yılında %59,8 iken 2021 yılında %58,9 oldu. Bu oran cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2021 yılında hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş kümesindeki bayanların istihdam oranının %26,1, erkeklerin istihdam oranının ise %89,1 olduğu görüldü.
Çalışan bayanların %67,5’inin işe geliş gidiş için harcanan vakitten şad olduğu görüldü
Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına nazaran 2022 yılında çalışanların %63,2’sinin işe geliş gidiş için harcanan vakitten mutlu olduğu görüldü. Bayan çalışanlarda bu oranın %67,5, erkek çalışanlarda ise %61,5 olduğu görüldü.
Kadın büyükelçi oranı %27,2 oldu
Dışişleri Bakanlığı datalarına nazaran bayan büyükelçi oranı 2011 yılında %11,9 iken 2022 yılında %27,2 oldu. Erkek büyükelçi oranı ise 2011 yılında %88,1 iken 2022 yılında %72,8 oldu.
Kadın milletvekili oranı %17,3 oldu
Türkiye Büyük Millet Meclisi datalarına nazaran 2022 yıl sonu prestijiyle 579 milletvekili içerisinde bayan milletvekili sayısının 100, erkek milletvekili sayısının ise 479 olduğu görüldü. Meclise giren bayan milletvekili oranı, 2007 yılında %9,1 iken 2022 yılında %17,3 oldu.
Yükseköğretimde misyonlu profesörler içinde bayan profesör oranı %33,2 oldu
Yükseköğretim istatistiklerine nazaran yükseköğretimde misyonlu profesörler içinde bayan profesör oranı 2010-2011 öğretim yılında %27,6 iken 2021-2022 öğretim yılında %33,2 oldu. Doçent takımında vazife yapan bayan oranı 2021-2022 öğretim yılında %40,2 iken öğretim vazifelisi takımında misyon yapan bayan oranı %50,8 oldu.
Yönetici durumundaki bayan oranı %20,7 oldu
Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına nazaran şirketlerde üst seviye ve orta kademe yönetici konumundaki bayan oranı 2012 yılında %14,4 iken 2021 yılında %20,7 oldu.
Kadının çalışması ve toplumsal hayata katkı sağlaması kıymetli bulundu
Aile yapısı araştırması sonuçlarına nazaran 2021 yılında bayanların çalışması ile ilgili bireylerin algıları incelendiğinde, bayanın çalışması ve toplumsal hayata katkı sağlamasının kıymetli olduğunu düşünenlerin oranı %82,6 olurken, bayanlara nazaran bu oran %85,6, erkeklere nazaran ise %79,5 oldu.
Ortalama birinci evlenme yaşı bayanlarda 25,6, erkeklerde 28,2 oldu
Evlenme istatistiklerine nazaran resmi olarak birinci evliliğini 2022 yılında yapmış olan bayanların ortalama evlenme yaşı 25,6 iken erkeklerin ortalama evlenme yaşı 28,2 oldu. Ortalama birinci evlenme yaşının en yüksek olduğu vilayet, bayanlarda 29,7 yaş, erkeklerde 32,3 yaş ile Tunceli oldu. Ortalama birinci evlenme yaşının en düşük olduğu vilayet ise bayanlarda 22,7 yaş ile Ağrı, erkeklerde 26,2 yaş ile Şanlıurfa oldu.
Kadınların %15,9’unun eğitim düzeylerinin eşlerinden daha yüksek olduğu görüldü
ADNKS sonuçlarına nazaran resmi evliliklerde eşler ortasındaki eğitim farkı incelendiğinde, 2021 yılında bayanların %39,4’ünün kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evli olduğu görüldü. Eşlerinden daha yüksek eğitimli olan bayanların oranının %15,9, eğitim düzeyleri tıpkı olan eşlerin oranının ise %42,8 olduğu görüldü.
Kesinleşen boşanma davaları sonucu annenin velayetine verilen çocuk oranı %75,7 oldu
Boşanma istatistiklerine nazaran 2022 yılında mutlaklaşan boşanma davaları sonucu çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görüldü. Annenin velayetine verilen çocuk oranı %75,7 iken babanın velayetine verilen çocuk oranı ise %24,3 oldu.
Ev işlerini çoklukla bayanlar üstlendi
Aile yapısı araştırması sonuçlarına nazaran 2021 yılında hanedeki konut işlerinin ekseriyetle kim tarafından yapıldığı incelendiğinde, meskenin badana/boyası hariç tüm işlerin çoklukla bir hanehalkı ferdi tarafından üstlenildiği görüldü.
Hanehalkı ferdi tarafından yapılan mesken işleri cinsiyete nazaran incelendiğinde, konut işlerini ekseriyetle bayanların üstlendiği görüldü. Bayanlar en fazla %94,4 ile çocuk bakımı, %85,6 ile çamaşır ve bulaşık yıkama (makineyle bile olsa), %85,4 ile yemek yapma ve konutun günlük toplanması ve temizlenmesi işlerini üstlendi. Erkekler en fazla %74,1 ile aylık faturaların ödenmesi, %65,2 ile küçük bakım, tamirat, tamir işlerini üstlendi.
İnternet kullanan bayanların oranı %80,9 oldu
Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına nazaran 2022 yılında 16-74 yaş kümesindeki bireylerin İnternet kullanım oranı %85,0 oldu. Bu oran bayanlarda %80,9 iken erkeklerde %89,1 oldu.
İnternet üzerinden eser siparişi veren ya da satın alan bayanların oranı %42,7 oldu
Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına nazaran internet üzerinden şahsî kullanım emeliyle mal yahut hizmet siparişi veren ya da satın alan 16-74 yaş kümesindeki bireylerin oranı, 2021 yılı Nisan ayı ile 2022 yılı Mart ayını kapsayan on iki aylık periyotta %46,2 oldu. Cinsiyete nazaran internet üzerinden mal yahut hizmet siparişi verme ya da satın alma oranı, bayanlarda %42,7 iken erkeklerde %49,7 oldu.
Kadınların %30,4’ü yaşadığı etrafta gece yalnız yürürken kendini inançsız hissetti
Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına nazaran 2022 yılında, yaşadıkları etrafta gece yalnız yürürken kendilerini inançsız hissedenlerin oranı %21,8 iken bu oran bayanlarda %30,4, erkeklerde %13,0 oldu. Bayanların %51,1’i, erkeklerin ise %71,9’u yaşadıkları etrafta kendilerini inançta hissetti.
Evde yalnız otururken kendilerini inançsız hissedenlerin oranı 2022 yılında %5,0 iken bu oran bayanlarda %6,8, erkeklerde %3,2 oldu. Bayanların %80,5’i, erkeklerin ise %88,2’si meskende yalnız otururken kendilerini inançta hissetti.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
