Dünya genelinde bayan ve erkeklerde en sık görülen kanser tipi olup birebir vakitte en öldürücü kanserdir. Dünyada her yıl yaklaşık 2 milyon bireye yeni akciğer kanseri tanısı konulmakta ve 1.7 milyon insan akciğer kanseri nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Bu nedenle kasım ayı tüm dünyada ve ülkemizde “Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı” olarak kabul edilmektedir. Evvel birey sonra da toplum olarak farkındalık ile bu kanserin sıklığının azaltılmasının mümkün olduğu unutulmamalıdır.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Onkoloji kısmından, Doç. Dr. Suna Çokmert Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı kapsamında ‘akciğer kanseri tedavi yöntemleri’ hakkında bilgiler verdi.
Bu kanser tipi için aktif bir tarama usulü şimdi mevcut olmayıp, tütün denetimi akciğer kanserine karşı uğraşın temel ve en faal aracıdır; bu bağlamda geliştirilen Ulusal Tütün Denetim Programı’mız, toplumdaki tüm bireyleri tütün eserlerinin sıhhat, ekonomik, çevresel ve toplumsal zararlarından müdafaayı amaçlamaktadır.
Akciğer kanserine neden olan en kıymetli faktör tütün kullanımıdır.
Akciğer kanseri, olağan akciğer dokusunu oluşturan hücrelerin denetimsiz olarak çoğalması ile ortaya çıkan ve ilerleyen bir hastalıktır. Olağan akciğer hücrelerini denetimsiz olarak çoğalmaya yönelten en değerli faktör tütün kullanımıdır. Yapılan çalışmalar, akciğer kanserlerinin yüzde 90’ının tütün ve eserlerinin kullanımına bağlı ortaya çıktığını göstermektedir; günlük içilen sigara sayısı, sigara içme müddeti, erken başlama yaşı, dumanı derin çekme ve katran ölçüsü ile kanser gelişme riski artar. Sigara dumanında 4000’den fazla kimyasal ve 70’den fazla kanser oluşumuna neden olan husus olduğu bilinmektedir. Sigara dumanına pasif olarak maruz kalınması da akciğer kanseri riskini arttırmaktadır. Kendileri sigara içmedikleri halde konut yahut işyerlerinde pasif olarak dumana maruz kalan bireylerde akciğer kanseri gelişme riski 20-30 artmaktadır. Tütün ve tütün eserlerinin (sigara, pipo, pura, nargile gibi) uzun periyodik ve günlük sayı olarak fazla kullanımı, hücreyi çoğalmaya yönelten genlerin çalışmasını önleyen P53 geninin fonksiyon görmesini engellemekte ve hücreler denetimsiz olarak çoğalarak akciğer dokusu içinde tümöral kitle oluşturmaktadırlar. Akciğer kanserinin öbür nedenleri ortasında mesleksel (asbest, ağır metaller) ve çevresel maruziyetler (pasif içicilik, radon) sayılabilir. Akciğer kanseri hastalarının yüzde 10’undan azı, hayatında hiç sigara içmemiştir ve birtakım genetik faktörler nedeniyle hastalık ortaya çıkmaktadır.
Ağır sigara içen şahısta risk yüzde 30’lara çıkmaktadır.
Hiç sigara içmeyenler yahut sigara içmeyi bırakmış olanlara nazaran, mevcut sigara içen bireylerde yeni akciğer kanseri hadisesi görülme oranı daha yüksektir. Ağır sigara içen şahısta risk yüzde 30’lara çıkarken, hiç sigara içmeyen kişinin akciğer kanserine yakalanma riski yüzde 1’den daha düşüktür. Sigaranın bırakılmasıyla kanser gelişme riski süratle azalmaya başlamaktadır. Sigarayı bıraktıktan 10 yıl sonra, akciğer kanseri riskinin yüzde 50 oranında azaldığı görülmektedir. Bu riskin sigara içmemiş bir kişinin grafik özelliğine hiçbir vakit gerilemeyeceği de akılda tutulmalıdır. Sigaranın bırakılması durumunda akciğer kanseri mümkünlüğü vakitle azalmakta ve sigara bırakıldıktan 10-20 yıl sonra hiç içmemişlerin seviyesine yaklaşmaktadır.
Erken evrede teşhis alan akciğer kanseri hastalarında sağ kalım oranı ortalama yüzde 70’dir.
Erken evrede teşhis konulması akciğer kanserinin tedavisinde çok kıymetlidir çünkü erken evrede teşhis alan akciğer kanseri hastalarında sağ kalım oranı ortalama yüzde 70’dir. Lakin ne yazık ki tümörün büyüyerek bir organa baskı yapmasına yahut nefes borusuna açılmasına ya da metastaz yapıp diğer bir organa gitmesine kadar bu kanseri tanıyamayabiliyoruz. İleri evrede sağ kalım oranları çok düşüktür. Çoklukla öksürük, balgam, kanlı balgam, göğüs ağrısı, sırt ağrısı, nefes darlığında artma halinde belirti ve şikayetlere neden olmaktadır. Daima tekrarlayan yahut geçmeyen bronşit yahut zatürre üzere akciğer enfeksiyonları, ses kısıklığı, iştahsızlık, halsizlik, yorgunluk ve kilo kaybı üzere belirtiler bizi bir tabibe gitme konusunda uyarıcı olmalıdır
Akciğer kanserinin teşhisinde en kolay sistem akciğer röntgenidir ve akciğerde kitle görülen hastalara bilgisayarlı tomografi çekilerek kitleye nasıl ulaşılabileceğine karar verilir. Hastadan ya tomografi rehberliğinde ya da bronkoskopi dediğimiz ince bükülebilir bir tüple akciğerine ulaşılarak iğneyle kesim alınır. Bu sürece biyopsi ismi verilir. Hastalığı evresini öğrenmek üzere PET CT yapılabilir.
Her hastanın tedavi hali multidisipliner bir çalışma ile değerlendirmelidir.
Akciğer kanserinde tedavi planı tümörün tipine ve evresine nazaran değişiklik gösterir; tümörlü dokunun cerrahi olarak çıkarılması, kemoterapi ve radyoterapi üzere tedavi seçenekleri hastalığın evresine ve hastanın genel durumuna nazaran karar verilir. Her hastanın tedavisi farklılık göstermekte olup; tedavi kararında birden fazla faktör, multidisipliner bir çalışma ile kıymetlendirilerek hasta için ülkü tedavi belirlenmelidir.
Son yıllarda akciğer kanserinde tümör gelişiminden sorumlu mutasyonlar üzerinde bilimsel çalışmalar sürat kazanmış olup, tümördeki mevcut mutasyona yönelik amaç tedaviler sağ kalım oranlarını bariz derecede arttırmıştır. Tüm bunların yanı sıra pek çok kanser cinsinde olduğu üzere immün sistemin tümörle savaşma gücünü arttıran immünoterapi tedavileri, gerek kemoterapi ile birlikte gerekse de tek başına uygulamada hastalarımıza başarılı bir tedavi seçeneği sunmamızı sağlamaya başlamıştır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Beyaz Haber Ajansı
