Ege Üniversitesinin bir projesi daha TÜBİTAK tarafından desteklendi
Ege Üniversitesi (EÜ), ulusal ve memleketler arası arenada başarılarıyla ismini duyuran akademisyenlerince yürütülen çalışmalarla Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından desteklenen projelerinin birini daha muvaffakiyetle tamamlıyor. EÜ Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Hasret Yeşil Çeliktaş’ın yürüttüğü “In Vitro Üç Boyutlu Serebral Organoid Kültür Temelli Çip Üstü Rett Sendromu (RTT) Modelinin Geliştirilmesi” projesi TÜBİTAK “1001 – Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı” kapsamında desteklendi. Projede az hastalık olan Rett Sendromunun tedavisine yönelik hastalığın çip üstü modeli geliştirildi.
Egeli akademisyenlerin projelerinin aldığı takviyelerin motivasyonlarını artırdığını söz eden EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Bilim üretme ekosistemimiz sonucunda gerçekleştirdiğimiz araştırma projelerimizle TÜBİTAK nezdindeki başarımızı her geçen gün katlayarak artırıyoruz. Ege Üniversitesi olarak, en çok proje üreten ve projesi TÜBİTAK tarafından en çok kabul edilen üniversiteler ortasında dorukta yer alıyoruz. Üretken akademisyenlerimizin yürüttüğü projeleri için aldığı takviyeler, bizlerin de motivasyonunu artırıyor. Biyomühendislik Kısmı Hocamız Prof. Dr. Hasret Yeşil Çeliktaş’ın yürütücülüğünü yaptığı Rett Sendromunun tedavisine yönelik çip üstü modeli geliştirilmesini amaçlayan ve TÜBİTAK tarafından desteklenen proje tamamlanmak üzere. Epey verimli kazanımlar elde edilen bu proje hasebiyle Prof. Dr. Yeşil Çeliktaş hocamızı ve takımını tebrik ediyorum” dedi.
“Çip üstü Rett Sendromu hastalığı modeli geliştireceğiz”
Proje kapsamında Rett Sendromunun çip üstü organ sistemleri ile modellenmesini hedeflediklerini belirten Prof. Dr. Hasret Yeşil Çeliktaş, “CRISPR/Cas9 genom düzenleme teknolojisi kullanılarak indüklenmiş pluripotent kök hücrelerde mutasyon oluşturularak 3 boyutlu serebral organoid kültür temelli çip üstü Rett Sendromu hastalığı modeli geliştirdik. RTT, genetik ender hastalıklar kapsamında bedellendirilen ve çoğunlukla kız çocuklarını etkileyen bir nörogelişimsel bozukluk. Bu az hastalığın tedavisine yönelik birçok terapötik strateji geliştirilmesine karşın, şimdi aktif bir tedavisi bulunmuyor. Bu kapsamda geliştirilen potansiyel yeni ilaçların güvenliğini ve aktifliğini araştırmak için kullanılan deney hayvan modellerinde insan patofizyoanatomisinin çok güzel taklit edilememesi, geliştirilen ilaçların klinik çalışmalarda başarısızlıkla sonuçlanmasına neden oluyor. Birebir vakitte hayvan modellerinin kullanımı beraberinde etik telaşları da getiriyor” dedi.
Projenin işleyişini anlatan Prof. Dr. Yeşil Çeliktaş, “2021 yılında çıkarılan yasa ile alternatif test metotlarından klinik olmayan ve test çalışmaları kapsamında hücre bazlı testlerinin yanı sıra organ çipleri ve mikrofizyolojik sistemlerinde ilacın güvenirliğinin ve aktifliğinin araştırılmasında kullanılabilirliği sağlandı. Bu bakımdan bizim projede kullandığımız prosedür de bu yasal düzenlemeyle uyumlu. Projemiz kapsamında, insan kaynaklı hücrelerin kullanımına müsaade vererek, indüklenmiş pluripotent kök hücrelerden geliştirilen 3 boyutlu serebral organoidleri içeren ve böylelikle Rett Sendromunu yakından taklit edebilen bir ‘Çip Üstü Rett Sendromu Modeli’ geliştirdik. Az hastalık kapsamında bedellendirilen ve şimdi tedavisi olmayıp çalışmalara devam edilen Rett sendromu kapsamında yeni ilaç denemelerinin gerçekleştirilebileceği bir alternatif test modeli olarak klinik öncesi çalışmalarda geliştirilen platformun kullanılabilirliği de kanunla destekleniyor” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
