Aşılama, bebeklik çağından itibaren başlayan ve mikrobik hastalıkların can kaybı yahut sakatlığa neden olmasını önleyen bir kollayıcı sıhhat metodu olarak karşımıza çıkıyor. Aşıların yalnızca çocukluk çağında değil, yetişkinlik devrinde de yapılması ehemmiyet taşıyor. Virüslerin hal değiştirmesi nedeniyle grip, zatürre (pnömoni), Covid üzere aşıların tertipli olarak yapılması gerekiyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Sinem İliaz, erişkinler için aşılama metotları hakkında bilgi verdi.
Aşı çocuklara mahsus bir uygulama değil
Rutin çocukluk çağı aşıları yapılmadan evvel bebek ve küçük çocuk ölümlerinin tüm dünyada daha fazla olduğu bilinmektedir. Hatta çocukluk çağında geçirilen ağır enfeksiyonlar nedeniyle erişkin hayatta da birtakım sıhhat problemleri devam edebilmektedir. Bunların en bilinen örneklerinden biri de verem aşısıdır. Çocukluk çağında yapılan bu aşı ile akciğer vereminden değil, fakat öldürücü öteki verem çeşitlerinden korunmuş olunmaktadır. Erişkin devirde de izlenmesi gereken aşı programları bulunmaktadır. Bunlara örnek olarak zatürre (pnömoni) aşısı, grip aşısı ve yeni tanıştığımız Covid-19 aşısı sayılabilir.
Zatürre (pnömoni) aşısı bilhassa KOAH, astım ve bronşektazi hastalarına öneriliyor
Zatürre (pnömoni) aşısı bakteriyel bir zatürre (pnömoni) nedeni olan “Streptococcus pneumonia” isimli bakteriye karşı yapılan bir aşıdır. Bu aşı zatürrenin (pnömoni) en sık nedeni olan mikroba karşı bir aşılamadır. Fakat bizi başka az nedenlerden ve virüs kaynaklı zatürreden (pnömoni) koruyamaz. 65 yaş üstünde olanlara yahut bilinen önemli bir ek hastalığı olanlara (kalp, böbrek hastalığı, kronik akciğer hastalığı, vb.) yapılması önerilmektedir. Bu aşılardan biri 13 valanlı (ömürde bir sefer yapılan aşı), bir başkası de 23 valanlı ve 5 yıl ortayla 2 sefer yapılması kâfi olan bir aşıdır. Bu aşıların her ikisinin de yapılması önerilmektedir. Zatürre (pnömoni) aşısı olmamış bir bireye 13 valanlı ömürde bir yapılan aşı ile başlanması ve bundan en az 4-6 ay sonra da 23 valanlı aşıyı olması önerilir. Bilhassa KOAH, astım, bronşiektazi hastalarına bu aşıları rutin olarak önerilmektedir.
Grip aşısını her yıl Ekim-Kasım aylarında yaptırmak gerekiyor
Zatürre aşısının yanı sıra her yıl yenilenen grip aşısının da Ekim-Kasım aylarında yaptırılması gerekmektedir. Grip salgını her yıl Ocak-Mart ayları ortasında en ağır düzeyde olduğundan bu aşıları bu devirden evvel yaptırmak kıymetlidir lakin geç kalanlar için Haziran ayına kadar dahi yaptırılabilir. Grip aşısı olması gerekenler ortasında kronik hastalığı olanların yanı sıra, sıhhat çalışanları, kalabalık ortamlarda çalışan şahıslar, okula giden çocuklar ve bilhassa hamileler sayılabilir. Hamilelerde grip çok ağır seyredebilir ve hayat kaybına neden olabilir. Ayrıyeten anne adayları ağır formda hastalandığında bebek için inançlı ilaç alternatifi de hudutlu olduğundan, bu periyotta aşılanma ihmal edilmemelidir.
Enfeksiyonlara karşı en savunmasız olduğumuz alan; evimiz!
Çocukların aşılanmasının kıymeti ise; bilhassa okula giden ve hastalanan çocuklar ortasında viral hastalıkların süratle yayılması ve bu enfeksiyonun küçükler tarafından konutlarındaki ek hastalıkları olan büyüklerine taşıyor olmalarından kaynaklanmaktadır. Covid-19 pandemisi sırasında da bunun örneklerini sıkça yaşanmıştır. Okulların kapalı olduğu ve maske kullanımının yaygın olduğu periyotlarda çocuk hastalıkları polikliniklerine pandemi öncesi periyoda nazaran bile yıllık rutinin çok altında sayıda çocuk hasta başvurusu olduğu bilinmektedir. Okulların açılması ile birlikte çocuklar ortasında yayılan virüs konutlara de dağılmıştır. Konut bizim inançlı alanımızdır ve orada enfeksiyondan korunmak kolay değildir, aslında en savunmasız olduğumuz yer evimizdir. Bu nedenle aşılama ile enfeksiyon geçiren şahısların virüs yükünü ve bulaştırıcılığını azaltma, hastalanan şahısların de hastane yatışı yahut vefatla sonuçlanacak hastalık geçirme olasılıklarını azaltmaya çalışılması çok kıymetlidir.
Virüs değiştikçe aşılarda da değişikliğe gidiliyor
Virüs değiştikçe tıpkı aktiflikte kullanabilmek için tıpkı yıllık grip aşısında olduğu üzere öteki aşılarda da değişikliğe gidilmesi gerekmektedir. Bu nedenle sonbahar sonu ya da kış üzere koronavirüs aşılarında bir güncelleme yapılabilir. Lakin okulların açılması ile birlikte bu periyotta olay sayılarında süratli bir artış da beklenebilir. Bu nedenle aşılama programından sapmamak ve en azından birinci hatırlatma dozunu 6 ay geçmişse yaptırmak gerekmektedir. İkinci hatırlatma dozu ise şimdilik bağışıklık sistemini etkileyen hastalığı olan ve 65 yaş üstü bireylere önerilmektedir.
Covid-19 aşısını ihmal etmeyin
Covid-19 pandemisi sırasında çok insan hayatını kaybetmiştir ve kayıplar azalmakla birlikte devam etmektedir. Aşılama tesiriyle; hastalık seyrinin nasıl değiştiği, aşılanan kümede kayıpların ve ağır hastalığın ne kadar azaldığını çok net görülmüştür. Bu nedenle Covid-19 aşısı yapılması, gerektiğinde hatırlatma dozlarının ihmal edilmemesi, risk kümeleri için de zatürre (pnömoni) ve grip aşılarının yapılması çok kıymetlidir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Beyaz Haber Ajansı
