Beyin tümörleri kafatası içinde denetimsizce büyüyen kitleler. Nedenleri net olarak bilinemiyor. Klinik çalışmalara nazaran; her 100 bin şahıstan 5’i beyin tümörü riski altında. Dünya nüfusu yaşlandıkça bu oranın da artacağı öngörülüyor. Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, beyin tümörlerinin ya beyin dokusu ve bu bölgedeki uzantılardan kaynaklandığını ya da bedenin diğer yerindeki tümörlerin buraya sıçraması yahut yayılması ile oluştuğunu söylüyor. Beyin tümörlerinin kendisi genelde diğer organlara sıçramasa da birtakım alt kümeleri “ekilim metastazları” yaparak beyin ve omurilik sistemi boyunca yayılabiliyor. Beyin tümörleriyle ilgili akılları kurcalayan pek çok soru var. Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, beyin tümörleriyle ilgili en çok merak edilen şu 5 soruyu yanıtladı.
Beyin tümörlerinin esas belirtileri neler?
Aslında beyin tümörlerinin belirtileri kendine özel değildir. En bilinen belirtisi olan baş ağrısı pek çok hastalıkta oluşabilen bir yakınmadır. Tekrarlayan, ısrar eden baş ağrısında hastayı ‘beyinde bir patoloji var mıdır?’ diye sorgulamak gerekir. Tümörler beynin hangi bölgesine yerleşmiş ise oraya ilişkin belirtiler verebilirler. Bunu da ya direkt o bölgeden çıktıkları için ya da büyüyüp bası yaparak oluştururlar. Yani hastada güç kaybı, konuşma bozuklukları, görme sıkıntıları, kişilik değişiklikleri, hafıza kusurları, epilepsi nöbeti geçirme, baş içi basıncı artışına bağlı bulantı-kusma ve baş ağrısı olabilir. Hormon salgılayan tümörler hormonal dengesizliklere neden olabilirler ve bunlara bağlı şikayetler ortaya çıkabilir.
Beyin tümörü nasıl teşhis ediliyor?
Hastada kafatası içinde bir sorun olup olmadığını düşündüren birtakım muayene bulguları olur, ancak kesin teşhis için bu bölgenin görüntülenmesi kaidedir. Bu da beyin tomografisi ve beyin MR’ı çekerek mümkün olabilir. Bilhassa MR tümörün yerleşim yeri, yeterli ya da makûs huylu olabileceğine dair bir kadro değişiklikleri göstermesi bakımından birinci tercih edilecek metottur. Yalnızca teşhiste değil yapılacak cerrahi için de yol göstericidir.
Tedavide hangi prosedürler kullanılıyor?
Beyin tümörlerinde kitlenin ne cins bir tümör olduğunun kesin teşhisini koymak ve onu oradan uzaklaştırmak için cerrahi metotlar uygulanır, yani hastalar genelde ameliyat edilirler. Ama tümör yaygın yahut çıkarılması çok riskli olan bir bölgede yerleşmiş ise o vakit biyopsi ile teşhis konulabilir. Sonrasında çıkacak tümörün karakterine nazaran hastanın ışın tedavisi ve kemoterapiyi ek olarak alması gerekebilir. Ayrıyeten kimi tümör tiplerinde büyüklüğü de uygunsa o vakit cerrahi yapmadan direkt odaklanmış ışınlama da denen Gamma Knife prosedürü ile ışınlama yapılarak tümör büyümesi denetim altına alınabilir.
Cep telefonu kullanımı ile beyin tümörleri ortasında bir ilgi var mı?
Bu hususta önemli savlar mevcut. Yapılan bilimsel çalışmalarda cep telefonu kullanma ile beyin tümörü oluşumu ortasında net bir temas olduğu ispatlanabilmiş değil. Ama yapılan çalışmaların uygun kümeleri kapsamadığı konusu tartışmalıdır. Cep telefonu kullanım müddeti ile beyin tümörü oluşumunun arttığı tarafında gözlemsel bulgular mevcuttur. ABD’nin finans merkezi olan Wall Street’de saatlerce cep telefonlarıyla konuşan borsacılarda beyin tümörlerinin olağana nazaran çok daha fazla görüldüğü bildirilmektedir. Cep telefonu sinyallerinin DNA sarmalında kopmalara neden olduğu istikametinde tezler da mevcuttur. Kesin tümör ile bağı olmasa da uzun mühlet cep telefonu kullanmanın en azından beyin yorgunluğuna sebebiyet verdiği neredeyse kesin üzeredir. Ayrıyeten, baş ağrıları, uyku düzensizliği, hafıza zayıflaması, ağır gerilim ve yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu ile dikkat dağınıklığı üzere durumlara da yol açabilmektedir.
Covid-19 periyodunda beyin tümörleri vakalarında artış oldu mu?
Bunu söylemek için şimdi erken olabilir. Covid-19 ile hudut sisteminin de tutulduğu, hatta en bariz bulgularından olan koku almanın kaybolması şikayetinin koku sonunun tutulumuna bağlı olarak ortaya çıktığı ve kimi öteki nörolojik bulgu ile belirtilerin oluştuğu tespit edildi. Lakin Covid-19 enfeksiyonuna bağlı beyin tümör oluşumunda artış olduğunu söyleyemeyiz lakin virüsler hücrelerde mutasyonlara neden olabilirler ve mutasyon birikimleri de hücrenin olağandışı süratte çoğalması ve karakter değişimine neden olarak tümöre dönüşmesine yol açabilir. Pek çok kişi tarafından Covid-19’a yahut kimilerinin tezlerine nazaran de aşılara bağlı olarak beyin tümörü oranlarında bir artış olup olmadığı merak ediliyor. Bunu lakin ilerleyen yıllarda söylemek mümkün olabilir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
