İsrail ve Lübnan ortasında, ABD’nin orta buluculuğunda yürütülen deniz sonunun çizilmesine ait müzakerelerde, Washington’ın taraflara son muahede taslağını gönderdiği, iki ülkeye “müzakerelerin artık sona erdiğini” bildirdiği ve karşılık beklediği belirtildi.
İsrail’de İbranice yayın yapan Walla internet sitesinin üst seviye bir Amerikalı yetkiliye dayandırdığı haberine nazaran, orta buluculuk yürüten ABD’li diplomat Amos Hochstein iki ülkeye deniz hududunun çizilmesine ait mutabakatın son taslağını gönderdi.
Hochstein’in iki ülkenin karşılığını beklediği aktarılan haberde ABD’nin “bunun muahedenin son hali olduğunu ve daha fazla müzakere yapılmayacağını” taraflara ilettiği paylaşıldı. ABD’li üst seviye bir yetkilinin “Bir muahedeye çok yakınız.” dediği belirtilen haberde, Lübnan’ın son muahede metninde talep ettiği değişikliklere İsrail’den perşembe günü itiraz gelmesi üzerine hafta sonu boyunca müzakerelerin devam ettiği ve “karşılıklı taslakların taraflar ortasında el değiştirdiği” kaydedildi.
Lübnan’da müzakerelerden sorumlu Meclis Lider Yardımcısı Meclis Lider Yardımcısı İlyas Ebu Saab ve Hochstein’in hafta sonu görüşmeler gerçekleştirdiği ve ABD’li müzakerecinin, bu görüşmelerdeki hususları İsraillilerle paylaştığı aktarıldı.
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, bugün ABD’nin kendilerine mutabakatın son taslağını gönderdiğini, gerekli düzenlemeleri birkaç gün içinde tamamlamayı umduklarını söylemişti.
İsrail ile Lübnan ortasındaki deniz sonu anlaşmazlığı
İsrail ile Lübnan ortasında yaklaşık 860 kilometrekarelik deniz alanı uyuşmazlığı bulunuyor.
İki ülke de bu bölgenin kıta sahanlığında hak tez ediyor. İsrail, Lübnan hükümetinin lisanslama sürecine başladığı 5 bloktan üçünün İsrail kıta sahanlığı hudut bölgesinde yer aldığını öne sürüyor. Lübnan tarafı ise tartışmalı bölgenin 2 bin 290 kilometrekare olduğunu savunuyor.
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, İsrail ile bir yıldır askıda olan dolaylı müzakerelere tekrar başlanması için 14 Haziran’da, orta bulucu ABD’li diplomat Amos Hochstein ile bir ortaya gelmişti.
Hochstein, son olarak 9 Eylül’de Beyrut’ta kimi temaslarda bulunmuş ve muahedeye varılması konusunda optimist olduğunu tabir etmişti. Lübnan Cumhurbaşkanı da 19 Eylül’de İsrail ile müzakerelerde son basamağa gelindiğini, teknik ayrıntılar üzerinde görüşmelerin yapıldığını belirtmişti.
Lübnan ve İsrail, deniz sonunun çizilmesi konusunda 2 Ekim’de ABD’den gelen “yazılı teklifi” teslim aldıklarını açıklamıştı.
-Lübnan değişiklik talep etti, İsrail reddetti
Lübnan, ABD’den gelen yazılı teklife 4 Ekim’de “bazı değişikliklerin talep edildiğini” içeren bir cevap verdiğini açıklamıştı.
İsrail Başbakanı Yair Lapid’in 6 Ekim’de muahede taslağında Beyrut’un değişiklik taleplerini reddettiği bildirilmişti.
Lapid’in, “Lübnan’ın mutabakat metninde yapılmasını istediği değişiklikleri kabul etmediği ve müzakere takımına bunları reddetmesi talimatı verdiği” belirtilmişti.
İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz de Hizbullah’ın İsrail’in altyapısına ziyan vermeye kalkışması durumunda Lübnan’ın ödeyeceği askeri bedelin “ağır olacağı” tehdidinde bulunmuştu.
İsrail’in daraltılmış güvenlik kabinesi birebir gün gerçekleştirdiği toplantısında, Gantz, müzakerelerdeki olumsuz gelişmeler üzerine orduya sonda “saldırgan yahut savunma odaklı her türlü senaryoya hazırlık yapılması” talimatı vermişti.
Anlaşmada iki bahis üzerinde ihtilaf var
İsrail, “duba çizgisi” olarak isimlendirdiği çizginin muahedeye “uluslararası deniz hududunun çizilmesi” formunda geçmesini istiyor. Buna rağmen Lübnan’ın mutabakatta bunun bir “uluslararası hududun çizilmesi” değil “sınırdaki çatışmanın sona ermesi” formunda yer almasını “nihai bir hudut halinde geçmemesini” istediği aktarılmıştı.
Ayrıca, muahedenin son taslağında, Lübnan’ın Kana doğal gaz alanında Total şirketiyle çalışacağı, İsrail’in buradan elde edilecek gelirlerden alacağı hissesi Total şirketiyle müzakere etmesi öngörülüyordu. Lakin İsrailli siyasi kaynağa nazaran, Lübnan’ın İsrail’in Total şirketiyle yapacağı müzakerelere katılmak istediği ve bu müzakerelerde onay hakkı istediği kaydedilmişti.
Lübnan’ın denetiminde olacak Kana gaz alanında şimdi keşif çalışmaları tamamlanmadı ve bir doğal gaz platformu kurulmadı.
Buna rağmen İsrail, Kariş doğal gaz alanını kurdu ve üretime hazırlanıyor. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu’nun (KAN) haberine nazaran, doğal gaz alanını işletecek Energean şirketi, Kariş gaz alanındaki boru sınırını test etmek için karadan alana doğal gaz transfer testlerine başlamıştı.
İsrailli yetkililere nazaran, Tel Aviv idaresi, ABD aracılığıyla bu adımın alanda üretim manasına gelmediğini Lübnan idaresine bildirmişti.
Son Dakika