ANKARA (İGFA) – TBMM’deki Komite, AK Parti Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz başkanlığında toplandı.
Komisyonda, Adalet Bakanlığının yanı sıra Ferdî Dataları Muhafaza Kurumu, Ceza ve İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu, Türkiye Adalet Akademisi, Yargıçlar ve Savcılar Heyeti, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştayın 2023 yılı bütçeleri de ele alınacak.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde, bakanlığının 2023 yılı bütçesinin sunumunu yaptı.
Basım, yayım ve tabir hürriyetini tahkime yönelik düzenlemelere değinen Bozdağ, kanuna uygun formda basın işletmesi olarak kurulan basımevi ve eklentileriyle basın araçlarının kabahat aleti olduğu gerekçesiyle zapt ve müsadere edilmesini yahut işletilmekten alıkonulmasını Anayasa kararıyla yasakladıklarını söyledi.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, çocuk haklarını birinci kere Anayasa’ya koyarak, çocuğun üstün faydasını ve her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları muhafazayı, devlete ve yönetime anayasal bir misyon olarak yüklediklerini lisana getirdi.
Sendikal hakları genişletip, güçlendirdiklerini lisana getiren Bozdağ, memur ve başka kamu görevlilerine toplu kontrat yapma hakkı verdiklerini, herkesin kendisi ve kamuyla ilgili bir bahiste bilgi edinmesini hak olarak anayasal garantiye kavuşturduklarını, herkese yönetimin işleyişiyle ilgili şikayetleri için kamu denetçisine müracaat hakkı tanıdıklarını anımsattı.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, şunları kaydetti:
“Anayasa’da teminat altına alınmış temel hak ve hürriyetlerden, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi kapsamındaki rastgele birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği savında bulunan herkese, hak ihlalinin tespiti ve hak ihlali kararı almak için Anayasa Mahkemesine ferdi müracaatta bulunma hakkı tanıyarak, temel hak ve hürriyetler için yeni ve güçlü bir anayasal ve yargısal garanti oluşturduk. Temel hak ve hürriyetlerle ilgili değişiklikler yanında yaptığımız öbür kıymetli ıslahatlarla da cumhuriyetimizin hukuk devleti vasfını güçlendirdik. Yargı yetkisini Türk milleti ismine kullanan bağımsız mahkemelerin, tıpkı vakitte tarafsız mahkemeler olduğu Anayasa’da açıkça tabir edilerek yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı daha da tahkim edildi. Sıkıyönetim ilanına müsaade veren Anayasa kararlarını yürürlükten kaldırdık”.
Anayasa Mahkemesini yine yapılandırdıklarını tabir eden Bakan Bozdağ, “Anayasa Mahkemesine, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek Yönetim Mahkemesi üyelerinden üye seçimine son vererek ve Anayasa Mahkemesi üyelerinin birinci kere halkın seçtiği Cumhurbaşkanı ve TBMM tarafından seçilmesi metodunu benimseyerek Anayasa Mahkemesine demokratik meşruiyet kazandırdık. Yargıçlar ve Savcılar Konseyini yine yapılandırdık. Seçilen üye kaynaklarını çeşitlendirdik ve seçim metodunu değiştirdik.” diye konuştu.
Hakim ve savcıların kontrolünün, Adalet Bakanına bağlı teftiş şurasından alınarak Yargıçlar ve Savcılar Heyetine bağlı teftiş heyetine verildiğini belirten Bozdağ, Yargıçlar ve Savcılar Şurasına idari ve mali özerklik kazandırdıklarını, bu ıslahatların, cumhuriyetin hukuk devleti vasfı ile yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığını güçlendirdiğini vurguladı.
Hak aramanın önündeki mani ve yasakları kaldırdıklarını tabir eden Bozdağ, cumhurbaşkanının resen imzaladığı karar ve buyruklar aleyhine Anayasa Mahkemesi dahil yargı mercilerine müracaat yasağını kaldırdıklarını, cumhurbaşkanının tek başına yapacağı süreçlere karşı Anayasa ile kapatılmış olan yargı yolunu açtıklarını anımsattı.
Adalet Bakanı Bozdağ, ceza adalet ve infaz sistemini yenilediklerini, isimli sicil ve istatistik alanında yeni adımlar attıklarını da hatırlattı.
Hakim, savcı ve işçi sayıları ile birinci derece genel ve ihtisas mahkemelerinin sayılarının arttırıldığını anımsatan Bozdağ, istinaf kanun yolunun Türkiye’ye tekrar kazandırılarak yüksek mahkemelerin iş yükünün azaltıldığını lisana getirdi.
Adli süreçlerde de SEGBİS ve e-Duruşma uygulamalarının başlatıldığını hatırlatan Bozdağ, vatandaşlara internet üzerinden dava açabilme ve süreç yapabilme imkanı tanındığını, elektronik tebligat uygulamasına geçildiğini, alternatif uyuşmazlık tahlil teknikleri olan uzlaştırma ve arabuluculuk kurumlarını de hukuk sistemine kazandırdıklarını söz etti.
Bozdağ, mirasçılık dokümanlarını noterlerden de alabilme imkanının getirildiğini, idari yargıda acil yargılama, ceza muhakemesinde ise kolay yargılama ve seri muhakeme tarzlarının yürürlüğe konulduğunu, daha evvel kabahat olarak kabul edilen birtakım ceza kararlarının de idari para cezasına tabi kılınarak kabahat olmaktan çıkarıldığını belirtti.
Bekir Bozdağ, birinci derece isimli ve idari yargı ile İsimli Tıp Kurumunda amaç mühlet uygulamasının hayata geçirildiğini, Yargıçlar ve Savcılar Heyeti tarafından da amaç mühlet kapsamında performans temelli izleme ve kıymetlendirme sisteminin kurulduğunu, bütün bu değişikliklerin yargılamaların makul müddette sonuçlanmasına değerli katkılar sağladığını söyledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kamuoyuna açıkladığı Türkiye Yüzyılı Vizyonu’nun en değerli başlığının yeni bir anayasa olduğunu anımsatan Bozdağ, şöyle devam etti:
“Herkesin ve her bölümün kendini hür hissettiği ve katkı verdiği demokratik bir ortamda yeni anayasa yapmak, bizim değişmez ve değiştirilemez gündemimizdir. Vazgeçilmez gayemizdir. Türkiye’de yeni anayasayı parti programına ve seçim beyannamesine koymayan parti neredeyse yoktur. Bu gerçekliğe karşın bugüne kadar Türkiye’de maalesef yeni anayasa yapılamamıştır. Türkiye’de herkesin ve her kısmın üzerinde müttefik olduğu halde yapamadığı tek şey yeni anayasadır. Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılına ve öbür bir anlatımla Türkiye Yüzyılı’na, yeni anayasa ile başlamak ülkemizi ve milletimizi daha da güçlendirecektir. Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılını, Türkiye Yüzyılı olarak inşa edebilmemiz için, yeni ve sivil bir anayasaya olan muhtaçlığımız tartışmasızdır. Hiç elbet ki yeni anayasayı hazırlamak ve yürürlüğe koymak Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerimizin yetkisindedir. Adalet Bakanlığı olarak yeni anayasa çalışmalarına azami katkı verme konusunda büyük bir uğraş içerisinde olduğumuzu, Türkiye’nin bugüne kadarki müktesebatını inceleyip nasıl bir yeni anayasa oluşturulacağı konusunda çalışmalar yürüttüğümüzü ve bu hususlarda hem meclisimize hem de hazırlık çalışması yürüten komisyonlarımıza dayanak vereceğimizi buradan bir sefer daha söz etmek isterim.”
Bakan Bozdağ, “Adalet ve fazilet, Türkiye Yüzyılı Vizyonu’nun en kıymetli yapı taşlarından biridir” tabirlerini kullandığı konuşmasında, adaletin, devleti ve milleti ayakta tutan ve koruyan en büyük güç olduğunu kaydetti.
Bozdağ, geçmişten bugüne adalet hizmetleriyle ilgili politikayı “adalete inancı artırmak, yargı hizmetlerinden memnuniyeti yükseltmek, mülkün temeli olan adaleti ayakta tutmak, adaletin vaktinde tecellisini sağlamak, yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığını tahkim etmek ile Cumhuriyet’in hukuk devleti vasfını daha da güçlendirmek” temelleri üzerine inşa ettiklerini vurguladı.
Bekir Bozdağ, “Bu amaçlara ulaşmak için pek çok hususta esaslı değişiklikler ve kıymetli ıslahatlar yaptık. Tıpkı anlayışla, yeni periyotta de çalışmalarımızı ve adalet politikalarımızı geliştirmeye devam edeceğiz.” diye konuştu.
Bakan Bozdağ, sunumunda Adalet Bakanlığının teşkilat yapısı ve adalet hizmetleri konusunda da bilgi verdi.
Hakim sayısının 2002’de 9 bin 349 olduğunu 2022’de 22 bin 747’ye çıktığını aktaran Bozdağ, artış oranının yüzde 143 olduğunu bildirdi.
Bozdağ, 2002’de 1725 bayan hakim ve savcının vazife yaptığını, bugün ise 7 bin 106 olduğunu, artış oranının yüzde 312 olduğunu kaydetti.
Makul müddette yargılamayı sağlamak ve kararlardaki isabet oranını artırmak için yapılan işlerden birinin hakim savcı sayısının arttırılması olduğunu, bunun yanında mahkeme sayılarının da arttırıldığını belirten Bozdağ, “Adli yargı birinci derecede 2002 yılında isimli yargıda 3 bin 581 mahkeme varken şu anda 6 bin 950 mahkememiz var, yüzde 94 artış sağlanmış. Birinci derece idari yargıda 146 mahkememiz varken şu anda 214 var, yüzde 47 oranında bir artış sağladık.” diye konuştu.
Bakan Bozdağ, Adalet Bakanlığının bütçesinin 2002’de 808 milyon lira olduğunu, 2023’te ise kabul edilmesi halinde 75 milyarın üzerinde olduğunu lisana getirerek, bunun toplam bütçedeki hissesinin 1,57 olduğunu söyledi ve “Biz bu bütçeyle inşallah adalet hizmetlerinin aktif ve verimli yürütülmesi için Bakanlık olarak elimizden gelen uğraş ve çabayı 2023’te göstereceğiz” dedi.
Bakan Bozdağ’ın akabinde yüksek mahkemeler ismine bütçe görüşmelerine katılan temsilciler de kurumları ismine sunum yaptı.
