Mersin’de 12 yaşındaki kız öğrencinin, imtihandan düşük not aldığı için kendisiyle alay ettiğini öne sürdüğü sınıf arkadaşını okul tuvaletinde su hortumuyla dövüp bıçaklayarak öldürmesi, akran zorbalığı ve şiddet konusunu gündeme getirdi. Akran zorbalığında aile tavırlarının tesirli olduğunu belirten Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, ailelerin, teknolojik araçlar yoluyla çocukların şiddete daima tanıklık etmelerine müsaade vermelerinin, şiddet hareketini normalleştirdiğine dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, akran zorbalığı ve şiddet hakkında değerlendirmede bulundu.
Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, akran zorbalığını, “çocuklukta ya da ergenlikte görülen, kendi yaş kümesindeki arkadaş yahut arkadaşlarına yönelik sebebi olmadan ve tekrarlayan biçimde görülen sözel, fizikî ve davranışsal olarak ziyan verici davranışlar” olarak tanımladı.
En sık görülen zorbalık cinsinin, dalga geçme, alay etme, küfür ve hakaret etme üzere tutumların görüldüğü sözel zorbalık olduğunu tabir eden Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, “Vurma, itme, eşyalarına ziyan verme üzere fizikî zorbalıklar da sık görülür. Cinsel manada dokunma ya da taciz etme de görülebilir. Oyunlara dahil etmeme, başka çocuklarla konuşmasını engelleme üzere toplumsal zorbalık tutumları görülebilir. Toplumsal medya ya da internet ortamında rahatsız edici fotoğraflarını çekip paylaşma, toplumsal medya hesaplarına girip uygun olmayan içerikler paylaşma davranışları da yeniden dikkat edilmesi gereken siber zorbalık dediğimiz zorbalık çeşidi olarak isimlendirilmektedir.” dedi.
Akranları tarafından daha az kabul gören çocuklar zorbalık yapabiliyor
Akran zorbalığı gösteren çocukların çoğunlukla dürtüsel özellikler gösteren çocuklar olduğunu kaydeden Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, “Diğer çocuklara nazaran akran kümesi tarafından daha fazla reddedilmekte ya da daha az kabul görmekte olan çocuklardır ve sert görünme muhtaçlığı duyabilirler, böylece öteki saldırgan çocuklarla arkadaş olabilirler. Kolaylıkla ağlayan ve korkulu görünen çocuklar tarafından basitçe kışkırtılabilirler. Erkek çocuklarının daha fazla oranda zorbaca davranışlar gösterdikleri ortaya konmuştur.” dedi.
Aileler şiddete tanıklığa müsaade vermemeli
Akran zorbalığında ebeveynin çocuk yetiştirmedeki tavrının tesirine de işaret eden Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, “Zorbalık gösteren çocukların güç ve baskınlık kurmaya yönelik güçlü ihtiyaçları vardır. Bu durum aileleri tarafından fark edilmezse sorunlar artabilir ya da ailelerde de güç ve baskınlık kurma tavırları görülebilir. Etrafa ve topluma karşı öfke duyan ailelerde yetişmiş olabilirler. Birtakım aileler çocuklarının tanınan olması isteklerini çocuklarına ağır bir formda yansıtmaktadır. Çocuklar ailelerinin his ve davranışlarından etkilenirler ve bu durum çocukların davranışlarına da yansıyabilir. Ayrıyeten ailelerin, teknolojik araçlar yoluyla çocukların şiddete daima tanıklık etmelerine müsaade vermeleri, şiddet aksiyonunu normalleştirmektedir. Bu mevzularda ailelerin dikkatli olmaları değerlidir.” ihtarında bulundu.
Çocuğun toplumsal bağları zayıflar
Akran zorbalığına maruz kalan çocuğun üzerindeki tesirlere de dikkat çeken Psikiyatri Uzmanı Dr. Melek Beğenilen Luş, “Akran zorbalığı nedeniyle toplumsal münasebetlerinin zayıf olması, çocuğun hem akademik başarısına ziyan verebilmekte hem de çocuğun okula karşı tavrını etkilemektedir. Bu çocukların bir kısmı akran zorbalığını maruz kaldıkları için okula gelmekten korkmaktadırlar. Bir kısmında daha önemli boyutta daha önemli korku bozuklukları ortaya çıkabilir. Ders başarısızlığı, uyku problemleri, öfke patlaması içe kapanma görülebilir.” dedi.
Çocukla irtibat halinde olunmalı
Zorbalığa uğrayan bir çocuğun anne ve babasının yapabileceklerine de değinen Dr. Melek Beğenilen Luş, “Çocuklar bu türlü bir durumla karşılaştığında utanabilir, sessiz kalıp yaşadığı zorbalığı aileleri ile paylaşmak istemeyebilir ve kendilerini suçlayabilirler. Bu yüzden çocuğu gözlemlemek, onunla bağlantı halinde olmak kıymetlidir. Ebeveynlerinin kendisini anladığını ve güvendiğini hissetmesi çocuk için çok değerlidir. Anne babaların çocuklarına güvenmesi ve bunu çocuklarına hissettirmeleri gerekir. Bu nedenle yargılayıcı cümlelerden uzak kalarak konuşmak, ‘Sen de bir şey yaptın mı?’ üzere sorgulayıcı tutumlar takınmamak yanlışsız olur. Karşılaşılan sorunu tekrar kaba güçle çözmeye çalışmak örneğin zorbalık yapan çocuğun okula gidilerek dövülmesi üzere ya da tam aykırısı çocuğu tahlil bulması için yalnız bırakmak da gerçek olmayan davranışlardır.” diye konuştu.
Çocuğun özgüveni artırılmalı
Yaşıtlarına nazaran daha az toplumsal olan, özgüven eksikliği yaşayan çocukların akran zorbalığına uğrama ihtimallerinin daha yüksek olduğunu belirten Dr. Melek Beğenilen Luş, “Anne babaların, çocuklarının kendilerini geliştirmelerine yardımcı olmaları çok yararlı olur. Bilhassa özgüven arttırıcı çeşitli toplumsal etkinliklere katılmalarını sağlamaları hem çocukların kendi yeteneklerini fark etmelerini sağlar hem de özgüvenin artması sonucunda çocuğun karşılaştığı problemlere uygun reaksiyon verme mahareti de artar. Toplumsal marifetleri artan çocuğun, zorba olan çocuklar tarafından rahatsız edilme ihtimali de azalır. Natürel bunların yanı sıra ailelerin çocuklarına yeterli bir model olması ve şiddet içeren rastgele bir davranışı çocuklarının yanında övmemeleri de hayli kıymetlidir.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
