Ağaçlar Dünyamızın oksijen depoları olmalarının yanı sıra pek çok eşya ve eserin hammaddesi ve yakacak olarak da kullanılırlar. Kereste yapmak ya da yakmak maksadıyla bir ağacı kestiğiniz vakit onu öldürmüş olursunuz ve bu nedenle de onu bir daha kullanamazsınız. Ama Japonların yüzlerce yıldır uyguladığı daisugi tekniği ile o ağacı öldürmeden odunlarını almanız mümkün.
Daisugi tekniği kullanılarak itinayla budanan bir ağaç tıpkı bir meyve ağacı üzere devir periyot odun veriyor. Aynı teknik ve itinayla yeni odun modüllerini kestiğiniz ve ağacı ilaçladığınız vakit tıpkı meyvesini vermiş bir ağaç üzere yine büyüme ve yeni odunlar verme talihi buluyor. Gelin Japonların yüzlerce yıldır ağaçtan ağaç elde ettiği daisugi tekniğine yakından bakalım.
Dünyada her gün sayısız ağaç, çeşitli sebeplerle kesiliyor:
Her gün değişiklik gösteriyor olsa da son bilinen sayılara nazaran Dünyamızın yüzde 31’i ormanlık alanlardan oluşuyor. Dünyada her yıl yaklaşık 15 milyar ağacın kesildiği varsayım ediliyor. Elbette bunların büyük bir kısmı keyfi olarak değil, hammade kullanımı gayesiyle kesilmektedir.
Niye ağaç kesiyoruz sorusunun ise karşılığını almak için etrafınıza bakmanız kâfi. Sayısız ahşap eser kullanıyoruz, kağıt eserleri ağaçtan elde ediliyor, kereste inşaatların temel materyali; yani ağaç her alan muhtaçlığımız olan bir gereç. Elbette teknolojinin gelişmesi ile birlikte alternatif materyaller üretilir hale geldi fakat yeniden de örneğin en temel yakacak materyali bile hala odundur.
Peki ağaçtan ağaç elde edilen daisugi tekniği nedir?
Bazı coğrafyalar tıpkı ülkemiz üzere ağaç konusunda varlıklı olduğu için ağaç hammaddesi konusunda rastgele bir kasvet çekmez. Ancak Japonya’yı düşünün. Zaten küçücük bir ada, bu adanın da küçük bir kısmı ormanlık. Şayet her gereksinim duydukları odun için bir ağaç kesmeleri gerekse kısa mühlet içerisinde tüm ormanları yok etmek zorunda kalacakları için daisugi isimli bir teknik geliştirmişlerdir.
Daisugi için ağaçtan odun meyvesi alma ya da ağaçtan ağaç elde etme tekniği diyebiliriz. 15. ya da 16. yüzyılda Japonya’nın Kyoto kentinde geliştirildiği düşünülen bu teknik ile tıpkı bonzai bitkisi budar üzere ağacın üst kısımlarındaki dallar kesiliyor ve ağacın kökü sabit kaldığı için yeni kısımlar büyüyerek yeni odunlar elde etme talihi yakalanıyor.
Çok zahmetli olan daisugi tekniği nasıl yapılır?
Daisugi tekniği Japon sedir ağaçlarına uygulanır. Artık odun olarak kullanılma boyutuna gelince bir ağacın köküne dokunulmadan üst kısımları tıpkı bir bonzai ağacı budar üzere özel bir biçimde kesilir. Ağaç ölmese de yaralandığı için özel ilaçlar kullanılarak ve itinayla bakılarak ömrüne devam etmesi sağlanır.
Üst kolları kesilmiş olan ağaç, istenilen odunun kalınlığına bağlı olarak değişen bir müddet sonunda tekrar yeni kısımlar çıkarmış olur. Bu kısımlar tekrar birebir teknik uygulanarak kesilir ve ağaç bakıma alınır. Kısım dediğimize bakmayın, bu ağaç kesimlerinin kimileri yetişkin bir ağaç boyutunda olabilir.
İyi lakin daisugi tekniği neden uygulanıyor, ne yararı var?
Kaliteli kereste için gerekli bir sedir ağacının büyümesi on yıllar alacaktır. O kadar mühlet bekledikten sonra ağacı kesip keresteyi alırsınız lakin bir emek yarar tahlili yaptığımız vakit yazık olur güzelim ağaca. Daisugi tekniğinde ise birebir ağaçtan yaklaşık 20 yılda bir birden fazla ağaçtan alacağınız randımanı alabilirsiniz.
Daha da farklı olan, daisugi tekniği uygulanmış ağaçtan alınan meyve ağaçlar normal bir sedir ağacından yüzde 140 daha esnek ve yüzde 200 daha güçlüdür. Çünkü bir ağaç kesilecek boyuta ulaşana kadar hasar alabilir lakin daisugi tekniğinde ağacın ana gövdesi ziyan görmediği için her seferinde çıkan yeni kısımlar en taze ve güçlü olanlardır.
İşin ekonomik boyutunu ise tartışmaya bile gerek yok. Bir ağaç bir kere değil, tekraren defa kesilebiliyor. Dahası, bir ağaç daisugi tekniğiyle kesildiği vakit birden fazla kısım büyütebildiği için tekraren kesilen ağaçtan bazen ona yakın ağaç kesmiş üzere randıman alabiliyorsunuz. Yani nereden bakarsanız bakın son derece verimli bir teknik.
Maalesef daisugi tekniğinin dezavantajları da var:
Şöyle bir düşündüğümüz vakit daisugi tekniği inanılmaz hoş geliyor kulağa; ağaç ölmüyor, iktisat kazanıyor, verimlilik artıyor; âlâ lakin daisugi tekniğiyle kesilmiş bir ağacı tekrar kesebilmek için en az 20 yıl beklemek gerekiyor. Evet 20 yıl bekleyip bir ağacı büsbütün kesmekten çok daha verimli lakin bir düşünün bakalım insanlığa yılda ne kadar ağaç gerekiyor?
Evet tahminen yüzlerce yıl evvel her şeyin ahşap materyalden üretildiği ve ihtiyacın bugüne kıyasla komik kaldığı devirlerde daisugi tekniği son derece verimli olabilir. Ancak günümüz şartlarını düşündüğümüz vakit yetersiz kalacaktır. Alışılmış illa bir ağaç kesilecekse bunun daisugi tekniği ile kesilmesi en doğrusu olacaktır.
Ağaç kesmeyelim de ne yapalım?
Ağacı yakacak olarak hayatımızdan çıkarmak birinci adım olacaktır. Alternatif güç kaynakları sayesinde zaten artık odun yakmak en uzak seçenek haline geliyor. Ahşap materyal kullanılarak yapılan eserlerde de tabiat dostu ve uzun ömürlü materyaller kullanmak ağaç bölümünü mininuma indirecektir.
Elbette en kıymetlisi tuvalet kağıdı, mendil, peçete, kağıt ve gibisi için kesilen ağaçlardır. Bilinen ağaçlar yerine kenevir ve bambu üzere daha kolay büyüyen ve daha verimli bitkilerden elde edilen eserleri kullanabiliriz. Diğer bir kıymetli adım ise geri dönüşümü arttırmaktır. Eco olarak raflarda gördüğümüz eserler geri dönüştürülmüş kağıtlardan yapıldığı için hem daha uygun fiyatlıdır hem de daha tabiat dostudur.
Tabii asıl sorumluluk aslında idarelere düşüyor. Kaçak kesitlere karşı önlem alınmalı, ormanlara imar müsaadesi cürüm kabul edilmeli, orman yangınları için önlemler had safhaya çıkarılmalı ve hatta Hammurabi Kanunları taklit edilerek ağaç kesene büyük cezalar verilmelidir.
Japonların yüzlerce yıldır ağaçtan ağaç elde etmek için kullandıkları daisugi tekniği nedir, nasıl yapılır gibi merak edilen soruları yanıtladık. 21. yüzyıla geldik artık, nitekim de tek bir ağaç kesmeden bile yaşamanın bir yolu illa ki vardır.
