Cinsel istismar durumunda aile çocuğa nasıl yaklaşmalı?
Çocukluk çağı istismarlarının birden fazla vakit kimseye söylenmediğini ve gerçeklerin yetişkinliğe kadar çocuk tarafından saklandığını belirten uzmanlar; ani başlayan öfke patlamaları, mizaç değişimi, içe kapanma, ağlama krizleri, saldırganlık ve okul reddi üzere belirtilerin ebeveynler için uyarıcı olması gerektiğini tabir ediyor. Cinsel istismar durumunda ailenin çocuğa karşı anlayışlı, destekleyici, anlatmak isterse dinleyen lakin zorlayıcı olmayan tavır sergilemesini tavsiye eden Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Neriman Kilit; yaşanan travmaya yönelik yaşa uygun olarak oyun terapisi, bilişsel davranışçı terapi ve EMDR uygulandığını söylüyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, çocuk yaşta istismara uğrayan bireylerin çocuklukta ve yetişkinlikte yaşadıkları ruhsal sıkıntılara değindi ve ailelere son derece kıymetli tavsiyelerde bulundu.
İstismar çok boyutlu karmaşık bir sorun
Yetişkinlerin çocuk ya da ergeni cinsel dilek ve ihtiyaçlarını karşılamak için güç uygulayarak, tehdit ya da kandırma yolu ile kullanmasının cinsel istismar olarak tanımlandığını belirten Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “İstismar çocuk ya da ergen ile kan bağı olan ya da ona bakmakla yükümlü birisi tarafından yapılmışsa bu durum ensest olarak isimlendiriliyor. Çocuğun cinsel istismarı fizikî, duygusal, toplumsal, ahlaki, kültürel ve tüzel boyutları olan geniş kapsamlı ve karmaşık bir sorundur” tabirlerini kullandı.
Yetişkinliğe kadar istismarı saklıyorlar
Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, çocukluk çağı cinsel istismarlarının birçok vakit hiç kimseye söylenmediğini vurguladı ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Gerçekler yetişkinliğe kadar çocuk tarafından saklanır. Bunun sebepleri çocuğun yaşı doğrultusunda yaşadığını anlamlandıramaması, kendini yaşanandan dolayı suçlaması, ailesinin onu artık sevmeyeceği istikametindeki inancı ve istismarcının kimseye söylememesi istikametindeki tehditleridir. Bu bakımdan çocuğumuza 3-4 yaşlarından itibaren mahrem bölgelerinin sonu, mahrem bölgelerini kimseye açmamaları gerektiğini, yaşıtları da dahil kimsenin mahrem bölgesine dokunmaması ve kendinin mahrem bölgesine dokundurtmaması gerektiği, banyo yahut tuvalet muhtaçlıklarını gidermesinde yardımı yalnızca anne-babadan istemesi gerektiğini, kendisine bir dayatmanın olduğunu fark ettiğinde çığlık atması gerektiğini anlatmak gerekiyor. Öte yandan parkta ya da sokakta ebeveyn yanında dahi olsa bir oburunun çocuğunu kucağınıza almamaları, yabancı kimsenin elinden rastgele bir şey yemeden ya da içmeden evvel ebeveyninden müsaade istemesi ve konutta kardeşiyle ya da ebeveyniyle tıpkı yatakta yatmaması gerektiğini anlatmak son derece kıymetli.”
Çocuğa teminat verilmeli
Eğitim vermenin de çocuğun cinsel istismar riskini sıfırlayamayacağını belirten Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “O bakımdan çocuğu başına bu türlü bir durum geldiğinde, istismarı gerçekleştiren kim olursa olsun gelip anlatması, bu türlü bir durumun hiçbir formda kendi hatası olmadığı ve kızılacak, küsülecek bir durum olmadığı, anlatması halinde büsbütün ona inanarak gerekenin yapılacağı ve ebeveynleri tarafından korunabileceği anlatılmalı. Ayrıyeten beraberce aşılamayacak sorun olmadığı konusunda da çocuğa teminat verilmeli” dedi.
Bu belirtilere dikkat!
Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit; çocuk hiçbir şey anlatmıyor olsa bile ani mizaç değişimleri, ani başlayan öfke patlamaları, saldırganlık, yıkıcı davranışlar yahut ağlama atakları, bir anda içe kapanma, okul reddi, daha evvel olmayan kaygı ve dertlerinin oluşması, ani not düşüşleri ve akranlarına yönelik yaşıyla uyuşmayan cinsel yaklaşımların ebeveynler için uyarıcı olması gerektiğini vurguladı. Kilit, bu türlü bir durumda kesinlikle bir uzmana başvurulmasını tavsiye etti.
Kısa yahut uzun vadede ruhsal sıkıntılar görülüyor
Çocukluk ve ergenlik devrinde karşılaşılan cinsel istismarların yol açtığı ruhsal sorunların kısa yahut uzun müddette ortaya çıkabildiğine dikkat çeken Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Hatta çocuk yaşı doğrultusunda yaşadığını anlamlandıramadığı yahut değişik savunma düzenekleriyle büsbütün zihninden sildiği için hiçbir şey olmamış üzere de davranabilir. Bazen ruhsal meseleler çocuk yaşadıklarını anlamlandırdığı süreçte ergenlikle birlikte ortaya çıkabilir, bazen de yetişkinlikte bile yaşadığı olayı hatırlamadan yalnızca ruhsal hastalık semptomları gösterebilir. Bu türlü bir durumda değişik usullerle yaşadığı olayın tekrar bilince getirilmesi gerekli olabilir” diye konuştu.
Etkileri çocuklukta yahut yetişkinlikte farklılaşıyor
Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, çocukluk periyodu cinsel istismarlarından ötürü yetişkinlik çağında tesirlerin görülebileceğini söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Çocukluktaki cinsel istismar yetişkinlik periyodunda saldırganla özdeşim düzeneğiyle kişinin kendisinin de istismarcı olması, cinsel bağımlılık yahut daima bol kıyafetler giyerek cinsellikten uzak durma, kronik depresyon, duygudurum bozukluğu, anksiyete bozukluğu ve OKB, tekrarlayan kendine ziyan verme, intihar teşebbüsleri, husus bağımlılığı, çoklu kimliğe varan disosiasyon ve kişilik bozukluklarıyla kendini gösterebiliyor. Elbette istismarı yaşadığı anda yahut kısa mühlet içinde ruhsal hastalıkları ortaya çıkan çocuklar da var. Bu durumda akut gerilim bozukluğu, travma sonrası gerilim bozukluğu, aralıklı patlayıcı bozukluk, yıkıcı duygudurumunu düzenleyememe bozukluğu, disosiyatif bozukluklar, yeme ve uyku bozuklukları, çocukluk çağı depresyonu, ayrılık anksiyetesi, toplumsal fobi, OKB, spesifik korkular(fobiler), okul reddi, ters olma ters gelme bozukluğu, ahenk bozuklukları ve ani başlayan davranım bozuklukları gelişebiliyor.”
Travma tedavisinde EMDR kullanılıyor
Çocukluk çağı istismarları sonucu ortaya çıkan travmalara yönelik terapilerde kullanılan kısa müddetli ve uzun vadeli tekniklerin bulunduğunu tabir eden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Kısa vadeli müdahale planlarında gaye çocuğun bu durumun onun yaptığı bir yanlışlıktan kaynaklanmadığını, herkesin travmaya uğrayabileceğini, bunun mutlaka onun kabahati olmadığını belirten destekleyici terapilerdir. Ayrıyeten EMDR kullanılır. Uzun müddetli terapilerde de tekrar yaşı doğrultusunda EMDR, oyun terapisi, destekleyici terapi, bilişsel davranışçı terapi ve kişisel psikoterapi uygulanıyor. Bu terapiler akut süreç sonunda çocukta ortaya çıkabilecek ruhsal hastalıklara nazaran değişiyor ve sublimasyon yoluyla çocuğun bu travmasını kendi içinde tedavi etme sürecinde kısa ve uzun müddette kendisine ve topluma fayda sağlayacak durumlara evrilmesi odaklı gerçekleşiyor. Yeniden bu rahatsızlıklar devrinde ilaç kullanımıda gerekli olabiliyor.”
En büyük rol aileye ait
Bu süreçte en büyük rolün aileye ilişkin olduğunu vurgulayan Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Ailenin çocuğa karşı anlayışlı, destekleyici, çocuk anlatmak isterse dinleyen lakin zorlayıcı olmayan ve yalnızca bu mevzuya odaklanmayacak tavırları çok değerlidir. Öncelikle çocuğa vakit verilmeli ve bu durumu süratlice unutması için reddetmeye yönlendirmemeli. İçinde kâfi mühlet yaşaması, istediği vakit istediği kadar anlatması, her keresinde onun katiyetle cürmü olmadığı ve herkesin başına gelebileceği, bu durumun beraberce aşılacağı tarafında bilgilendirme yaparak destekleyici lakin zorlayıcı olmayan halla, onu eğlendirmeye ve rahatlatmaya yönelik vakit geçirmek çok değerlidir. Fakat hiç unutulmamalıdır ki bu türlü bir durumda kesinlikle bir uzmana başvurulmalı ve takım iş birliği ile yol alınmalıdır” dedi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı