Küçükken, hepimiz sokakta top oynadığımız sırada yahut okulumuzun etrafında garip kameralı ağabeyleri, ablaları görmüşüzdür. Hatta kimilerimiz bu insanlara poz vermiş bile olabiliriz. Ancak ne o alet bir kamera, ne de başındaki beşerler kameramandı.
Kimilerimiz için yıllar almış olabilir, aslında onların kamera olmadığını anlamak. Kameraya benzeyen bu aletlerin ismi ‘’total station‘’ olarak isimlendiriliyor. Ama bunun yanında harita mühendislerinin kullandığı birçok aygıt var. Bu aygıtlardan da bahsedeceğiz fakat öncelikle harita mühendisliğinin ne olduğuna bir göz atalım:
Harita mühendisliği nedir?
Dünyamız üzerinde çeşitli ölçümler yapan ve bu ölçümlerin sonucuna nazaran planlar ve haritalar hazırlayan insanlara harita mühendisi deniyor. Yalnızca ölçümler yetmiyor, harita mühendisi olan bir kişinin birçok hesaplama yapması da gerekiyor birebir vakitte.
Harita mühendisi dediğimizde aklımıza çizilen haritaların gelmesi çok olağan, fakat harita mühendisinin birçok misyonu var. Dışarı çıktığımızda etrafımızda gördüğümüz birçok öge (yollar, kaldırımlar, parklar) ve daha birçok yapıların yapılmasında, harita mühendislerinin büyük katkısı olduğu söylenebilir.
Peki harita mühendisleri ne iş yapar?
- Büyük ölçekli projelerde, (otoyol, köprü, baraj) yer ölçümü ve gibisi işlerde vazife almak.
- Coğrafi bilgi sistemlerinin oluşumuna katkıda sağlıyorlar.
- Tapu ve kadastroda yer alıp bölge haritaları çizmek.
- İmar çalışmalarında yer almak.
- Yerküreyi inceleyip, teknolojiden yararlanarak planlıyor ve düzenlenliyorlar.
Bu soruya tek bir karşılık vermek yanlış olur, zira harita mühendisleri aslında beklemediğiniz kadar çok alanda varlar. Bu işlerden kimilerini üstte liste halinde verdik.
Otoyol, köprü, baraj üzere yapılarda vazife alıyorlar
Bu çeşit yapılarda nizam ve dayanıklılık gerçekten büyük kıymet taşıyor. Yer ölçümlerinde ve yerin el verişliliğinde harita mühendislerinin yaptığı matematikten yararlanılıyor.
Coğrafi bilgi sistemlerinin oluşumuna katkı da sağlıyorlar.
Coğrafya kitaplarımızdaki haritayla alakalı gördüğümüz birçok bilgiye bu mühendisler sayesinde erişebiliyoruz. Örnek verecek olursak siyasi haritalar, fiziki haritalar bu haritaların ölçeklendirilmesi, küçülüp sınıflarımıza kadar girmesi büsbütün harita mühendisleri sayesinde gerçekleşiyor.
Tapu ve kadastroda yer alıp bölge haritaları çizmek.
Evimizin ve sahip olduğumuz yerlerini sınırları haritacı dediğimiz harita mühendisleri tarafından çizilip belgenebiliyor. Bu tıp çizimler daha çok bölgesel ve kişiye ilişkin bölgeler oluyor. Metre karesinden üzerine inşa edilen binanın hudutlarına kadar tekrar harita mühendisleri bu çizimi yapıyorlar.
İmar çalışmalarında yer almak.
Son vakitlerde artan imar çalışmalarında en çok değer verilen bahislerden ikisi zelzeleye karşı sağlam olması ve alışılmış ki nizam. Bu cins yapılarda harita mühendisleri, imar bölgesinde yeniden büyük rol oynuyorlar.
Yerküreyi inceleyip, teknolojiden yararlanarak planlıyor ve düzenlenliyorlar.
Bir jeolog kadar ayrıntılı olmasa da yer küreyi incelemek harita mühendislerinin de vazifesi, yerküremizin haritalar üzerinde işlenmesi nitekim büyük bir matematik istiyor. Harita mühendisleri bu ölçümleri yapıp en hakikat sonuca nazaran hareket ediyorlar.
Harita mühendislerinin birçok aygıt ve alet kullandığını söylemiştik, bu aygıtlardan kimileri;
- GNSS/CORS
- Total Station
- Teodolit
- Su terazisi
- Şakül
Evet, harita mühendisleri bu kadar fazla aleti ölçümlerinde kullanıyor, dediğimiz üzere yaptıkları işte kusur hissesi olmaması ismine bu kadar fazla alet farklı şartlarda kullanılıyor.
Hadi Bu aletlerden en değerlilerine bir göz atalım;
Total station
Uzaktan uzaklık okuyabilen topografik ölçüm aygıtın ismine, total station deniyor. Evet, kameraya benzetilen bu ölçüm aleti birebir vakit da yollarda en sık karşılaştığımız aygıtın ta kendisi ve kendisinin kullanıldığı tek alan haritacılık değil, madencilik ve inşaat üzere alanlarda da kullanabilirsiniz.
GNSS/CORS
GNSS, bir öbür ismiyle CORS olan bu aygıtı da, şayet konutunuza kadastrodan bir grup geldiyse görmüş olmanız olası. Gerçek vakitli kinetik vakit yani kısaca RTK ismi verilen sistemin 90’lı yıllarda ülkemize gelmesiyle birlikte, uydudan gelen pozisyon datalarının hassasiyetini arttırmak için kullanılıyor.
Şakül
İlk bakışta topacı andırsa da aslında yıllardır inşaat bölümünde kullanılıyor. Dikey yüzeylerin yeryüzüne tam olarak dik bir doğrultuda yapılabilmesi için kullanılan bir alettir.
Su Terazisi
Su terazisi de yıllar boyunca inşaat dalında kullanılsa da, asıl amacı eğimi ölçmeye yarayan bu alet, harita mühendislerinin de kullandığı bir alet olarak kabul ediliyor.Aynı vakitte kullanan şahısları büyük matematik süreçlerinden kurtardığı da bir gerçek.
Harita mühendisi olmak için hangi kısım okunmalı?
Harita mühendisi olmak için Jeodezi ve Fotogrametri bölümlerinden birinde 4 yıllık lisans eğitimini tamamlamak gerekiyor. Jeodezi; kelime manası olarak yerölçüm olarak isimlendirilebilir, fotogrametri ise; iki yahut üç boyutlu cisimlerin fotoğraflar üzerinden ölçülmesine verilen isim olarak kısaca özetlenebilir.
Herkesin merak ettiği soru maaşları ne kadar?
Yazıyı buraya kadar okuduysanız, merak ettiğiniz bahislerden birisi de maaş olsa gerek. Türkiye’de bulunan birden fazla mühendis kümeleriyle misal maaşlar alıyor. 2022 yılındaki bilgilere nazaran en düşük harita mühendisi maaşı 16.000 TL civarlarında yer alırken, en yüksek maaş ise 42.000 TL olarak biliniyor. Ortalama olarak ta 20.000 TL civarı örnek verilebilir.
Türkiye standartları için epey düzgün maaş alan bu mühendislerin güçlü 4 yıllık eğitimini atlamamak gerekiyor ve işlerinin sahiden sıkıntı olduğu da söylenebilir.
Bir harita mühendisinde olması gereken özellikler neler?
- Temel mühendislik
- Alet bilgisi
- Saha deneyimi
- Bilişim sistemlerine hakim olması
- İleri seviyede matematik
- Ekip çalışmasına ahenk sağlamak
Harita mühendislerinin, sıradan bir mühendise nazaran çalışma alanları ve şartları farklı diyebiliriz. Daha çok masabaşı değil de alanda çalıştıklarından saha tecrübelerinin olması çok kıymetli. Birçok ölçüm ve hesaplama yapmaları gerektiğinden aletlere gereksinim duyuyorlar ve natürel ki aletlerin nasıl kullanıldığını bilmek te harita mühendisinin görevlerinden biri.
Çoğu zaman harita mühendisleri bir grup halinde çalışır. İki kişi yahut daha fazla kişi alanda misyon alır, bu nedenle takım ortasında ki ahenk çok kıymetlidir.
Bu bilgiler doğrultusunda;
Evimizden çıktığımız da bile karşımıza çıkan bir çok beşeri unsurda parmakları olan bu mühendislerin hayatımıza farkedilmeden de olsa büyük bir tesir sağladığı söylenebilir. Yollar, parklar, kaldırımlar, imar bölgeleri, otoyollar, hatta meskenimiz ve sonları içerisinde harita mühendislerinin parmağı olduğu biliniyor.
Maaş konusunda şuan ki Türkiye kurallarına nazaran epey güzel ölçüde maaş olan bu mühendislerin yaptıkları işler ve aldıkları eğitimin zorluğu göz önüne alınırsa, bu ölçüsü hak ettiklerini söyleyebiliriz. Sizler de harita mühendisleri hakkında ki fikirlerinizi yorumlarda söyleyebilirsiniz, sizce aldıkları maaş yaptıkları işe nazaran hakediliyor mu yoksa yoksa hakettiklerinden fazla mı?
