Vücutta ülkü kilonun %30 fazlası insülin direnci oluşumu ile sonuçlanabiliyor. İnsülin direnci toplumun yaklaşık %25-30’unda görülüyor. Kilosu olağan hatta zayıf olan bireylerde bile insülin direnci ortaya çıkabiliyor. Çok beslenme hücre içi inflamasyonu tetikliyor ve obezite ile birlikte insülin direncine yol açıyor. Bu durum da pek çok hastalığın kapısını aralıyor. Memorial Sıhhat Kümesi Medstar Topçular Hastanesi Uz. Dr. İbrahim Aydın, insülin direnci hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Yemek sonrasında ortaya çıkıyor
İnsülin kan şekerini olağan düzeylere getiren değerli bir hormondur. Yemek sonrası pankreasın beta hücrelerinden salgılanarak kan dolanımına verilir. Kanda her vakit az ölçüde insülin vardır. İnsülin yemek sonrası yüksek seviyelerde salgılanır; kaslar, yağ dokusu ve karaciğer insüline az karşılık verirse kan şekeri sıkıntı denetimde tutulur. Buna insülin direnci denir. Yemek sonrası pankreastan süratli ve fazlaca kana salınan insülin; kan şekerini yemekten 2-3 saat sonra düşürerek apansız acıkma hissine sebep olur. Hastada bu durum acıkmayla birlikte ellerde hafif titreme ve terleme ile kendini gösterir.
Tip 2 diyabet görülme sıklığı her geçen gün artıyor
Yetersiz, yanlış beslenme bağışıklık sisteminin çökmesi ve enfeksiyonlara yol açmaktadır. İnsülin direnci metabolik sendrom olarak da isimlendirilir. İnsülin direnci Diabetes Mellitus (şeker hastalığı) hastalığının öncüsü olan bir klinik tablodur. Şeker hastalığı riski her geçen yıl daha da yükselmektedir. 5-10 yıl içinde Tip 2 diyabet görülme sıklığı artmıştır.
İnsülin direnci Tip 2 diyabet dışında şu hastalıklara neden olabilir;
- Yüksek tansiyon
- Yüksek kolesterol
- Trigliserid yüksekliği
- Polikistik over sendromu
- Koroner arter hastalığı
- Kolon tümörleri
- Meme kanseri
- Tromboza eğilimin artmasına bağlı damar tıkanmaları
- Karaciğer yağlanması ve karaciğer fibrozisi,
- Kardiyomiyopati
- Kas krampları
- Cilt bozuklukları
- Kıkırdak dokuda büyüme (psödoakromegali)
- Amiloid hastalığı
- Alzhaimer
İnsulin direncinin belirtilerine dikkat!
- Yemekten sonra yahut şekerli bir besin yedikten sonra uyku ve tartı hissi
- Yemekten sonra acıkma, terleme, ellerde titreme
- Çabuk kilo alma ve/veya kilo vermede zorluk
- Sık acıkma ve tatlı yeme isteği
- Konsantrasyon ve algılama güçlüğü
- Uyku bozukluğu
- Bel etrafında kalınlaşma
- Karaciğer yağlanması
- Kadınlarda adet düzensizliği
- Kıllanma artışı
- Koltuk altı ve ensede kahverengi esmerleşme halinde renk değişiklikleri
Ciltte siyahlaşma oluyorsa önemseyin
İnsülin direnci teşhis sürecinde bayanlarda bel etrafının 90 cm erkeklerde 100 cm’den fazla- olması değerli göstergelerdendir. Çoklukla kanda trigliserid yüksekliği kafidir fakat beden kitle endeksinin de artmış olması teşhisi koydurur. Açlık kan şekeri ve açlık insülini ölçerek homa indeksi hesaplamak tanıyı katılaştırır. Diyabete ilerlemiş hastalarda şeker hastalığı çok su içme, sık idrar yapma ve çok sık yemek yeme belirtileri ile ortaya çıkar. Fizik muayenede akantozis nigrigans diye isimlendirilen ciltte siyahlaşma belirtileri insülin direnci için tipik fizik muayene bulgularıdır.
Fiziksel aktiviteyi artırmak şart!
Metabolik sendrom ve insulin direncinde şahsa yönelik tedavi planlanır. İnsülin direnci sonucunda olabilecek hastalıklardan korunmak için kilo denetimi başta olmak üzere antrenman, hayat şekli ve beslenme alışkanlıklarında kalıcı değişiklikler yapmak gerekmektedir. İlaç tedavisi yardımcı tedavidir. Asıl kıymetli olan fizikî aktiviteleri artırmaktır. İlaç tedavisinde bilimsel olarak kanıtlanmış metfomin ve birtakım hastalarda insulin direncini yenmek için pioglitazon düşük dozlarda kullanılmaktadır. İnsülin direncine öteki bir hastalık eşlik ediyorsa farklı ilaçlarla kombine tedaviler yapılabilir.
Protein tartı öğünler planlanmalı
İnsülin direncinde bireyler çok sık acıktığı için; sık yemek yeme ve orta öğünlerin olduğu diyetler önerilir. Lakin bu yanlıştır. Öğün sayısının fazlalığı şahısta daha fazla insülin salgılanmasına neden olur ve daha çok açlık nöbetleri yaşarlar. Böylece de kilo artışı devam eder. Bunun yerine daha az öğün önerilmeli ve öğünler protein yüklü planlanmalıdır. Günlük sistemli yapılan yürüyüş ya da spor aktiviteleri ile bir arada karbonhidratlı ve yağlı besinlerin azaltılması temel tedavi yaklaşımlarıdır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
