İnternet, 1980’lerde hükümetler tarafından ve 90’lardan itibaren halk tarafından kullanılmaya başlandı. Bugünlerde ise artık insanların ana gelir kaynağı bile olabilen, hayatımızın vazgeçilmezi olan bir pozisyona geldi.
Evinizde, iş yerinizde, okulunuzda yahut cep telefonunuzda internet servisine sahip olabilmek için bir internet servis sağlayıcısına abone olmanız gerekiyor. E bu internet servis sağlayıcıları, dağıttıkları interneti nereden alıyorlar? Bu soruyu yanıtlayacağız fakat evvel gelin en temel sorudan başlayalım:
İnternet Servis Sağlayıcısı (ISP) nedir?
İngilizcede sık sık kısaltmasını duyduğumuz ISP, yani internet servis sağlayıcısı için Türkiye’den örnek vermek gerekirse TurkNet, Türksat KabloNet, Turkcell Superonline, Türk Telekom, Vodafone, Millenicom ve başkaları diyebiliriz.
Bu firmalar sizlere aylık bir ücret karşılığında internet hizmeti sağlarlar. Lakin tek fonksiyonları internet hizmeti sağlamak değildir. ISP’ler birebir vakitte e-posta hizmetleri, domain alma, ağ sağlayıcılığı ve tarayıcı paketleri de sunarlar.
Sunarlar da, bu internet nasıl çalışır? Evvel bunu anlamamız gerek…
İnternetin nasıl çalıştığını anlatmak için Reddit üzerinde görmüş olduğum olağanüstü bir tasviri kullanmak istiyorum:
“Bir banliyöde yaşadığınızı ve yan komşunuzun konutuna daha çabuk gidip gelebilmek için iki konutun ortasına bir kısa yol inşa ettiğinizi varsayalım. Pekala şayet inşa ettiğiniz kısa yoldan bir oburunun meskenine gitmek isteseydiniz? Ya da alışveriş merkezine, okula? İnşa ettiğiniz bu kısa yolu, kentin anayollarıyla birbirine bağlamanız gerekir.
Şehrin yollarına kendi yolunuzdan erişebilmek için şehre para ödedikten sonra artık arkadaşınızın meskenine inşa ettiğiniz kısa yoldan tüm kente ulaşabilirsiniz.
Ancak o da ne? Artık de komşunuzun arkadaşı, kente ulaşmak için sizin inşa ettiğiniz özel yolu kullanmak istiyor ve bunun için size para ödemeyi teklif ediyor. Siz bunu kabul ettiğiniz takdirde bir internet sağlayıcısı olmuş oluyorsunuz.”
Yani internet, iki pozisyon ortasında bilgi akışı sağlamak için kurulan bir teknolojiyken daha sonrasında “durakları çoğaltılıp herkesin erişebileceği hâle getirilmiş bir yollar ağıdır” diyebiliriz.
Gelelim asıl soruya: İnternet sağlayıcıları, interneti nereden alıyorlar?
Dünyada iki çeşit internet sağlayıcıları vardır: Biri bizim bildiğimiz Türk Telekom, Turkcell Superonline üzere ülke içerisinde dağıtım yapan firmalar. Bir oburu ise birinci cinsteki ISP’lerin interneti aldığı omurga, yani temel internet sağlayıcıları.
Omurga internet sağlayıcıları, ülkeler ortasında üstteki tasvirde bahsettiğimiz üzere ‘yollar’ kuruyorlar ve temel bir ilişki sağlanıyor. Bize dağıtım yapan internet sağlayıcıları ise bu omurga internet sağlayıcılarına tıpkı bizim üzere para ödeyip interneti oradan alıyorlar ve sonra bize dağıtıyorlar.
Peki kendi internetinizi nasıl sağlarsınız?
Aslında kendiniz de bir internet servis sağlayıcısı ile uğraşmadan kendi internetinizi sağlayabilirsiniz. Fakat bunu yapmaya kalkarsanız, neden internet servis sağlayıcılarına bu kadar para ödediğinizi anlamış olacaksınız.
Kendi internetinizi sağlamak için öncelikle temasınızı alıp internet ağına yönlendirecek bir sunucuya sahip olmanız gerekiyor. Bunu gerekli donanımı satın alıp da yapabilirsiniz öteki birisinin sunucusunu kiralayarak da.
Ardından ülkenizin internet servis sağlayıcılarının bağlı olduğu kuruma müracaat edip bir IP adresi almanız gerekiyor fakat maalesef bunu da satın almanız lazım. Bunu da hallettikten sonra internete girebilmek ismine sunucuyu konutunuza bağlamanız gerekiyor.
Sunucuyu meskeninize bağlayabilmeniz için ya kendi fiber kablolarınızı döşeyebilirsiniz (ki çok kıymetli bir süreçtir, altyapıdan bahsediyoruz) ya da öbür bir şirketin altyapısını kiralayabilirsiniz. Bu süreçten sonra da artık meskeninizde kendi internetinizi sağlamaya başlayabilirsiniz.
Ancak muhtemelen en az 6 basamaklı ölçüde borç içerisindesiniz. Borçtan çıkmak için en kolay ne yapabilirsiniz? Bu denli uğraş verip kurduğunuz sisteminizi diğerlerine abonelik sistemi üzere aylık olarak kiralayabilirsiniz.
Tanıdık geldi değil mi? Yavaş yavaş internet servis sağlayıcısına dönüşüyorsunuz. Hatta bırakın yavaş yavaşı, dönüştünüz bile! Fatura ödemekten kurtuldunuz fakat artık bir internet servis sağlayıcısı işletmecisiniz, iyi olsun. İşin bu kısmı bir yana, şayet bir teşebbüsçü olmayı düşünmüyorsanız kendi internetinizi sağlamanız pek de mümkün değil.
Yani kısaca özetleyecek olursak; bir internet sağlayıcısı hiyerarşisi var ve bize internet hizmeti sunan firmalar, kendilerinden büyük olan daha geniş çaptaki internet sağlayıcılarından kendilerine sınır çekerek bunu yapıyorlar.
Umarız anlaşılabilir bir biçimde anlatabilmişizdir. Siz ne düşünüyorsunuz? Niyetlerinizi yorumlarda bizlerle paylaşmayı lütfen unutmayın.
