Alerji ve Astım Derneği üyesi Çocuk Alerji Uzmanı Uzm. Dr. Gizem Atakul ciltte oluşan kaşıntı nedenleri ve tedavileri hakkında detaylı bilgiler verdi.
Bazı çocuklar ve erişkinler için kaşıntı, nedenini ve devasını bulamadıkları uzun müddetli bir sorun. Kolay bir şikayet üzere görünse de kişinin günlük hayatını, gece uykusunu ve toplumsal hayatını etkileyen kıymetli bir sorundur. Kaşıntılı cilt, bir cilt hastalığı nedeniyle olabileceği üzere karaciğer hastalığı, böbrek yetmezliği, nörolojik ve birtakım psikiyatrik hastalıklar üzere daha önemli bir durumun belirtisi de olabilir. Kaşıntının giderilmesi için altta yatan sorunu belirlemek ve nedeni tedavi etmek kıymetlidir.
Cilt, bedenimizi dış ortamdan koruyan bariyer olarak misyon alır ve bu bizim için hayati bir işlevdir. Virüs, bakteri üzere mikroorganizmaların yanı sıra kimyasallar ve başka zımnî tehditlerden koruyabilen bağışıklık sisteminin özel hücreleri ile doludur.
Deri hücreleri kuşkulu bir husus ile karşılaştığında o maddeyi tanımak ve bedeni korumak için bağışıklık sistemi devreye girer, o bölgenin inflamasyonuna neden olan bir tepkisi başlatır. Bu inflamasyon dermatit yahut döküntü olarak isimlendirir. Bu tepki kaşıntıya neden olabilir.
Kaşıntı, birçok cilt hastalığında ortak bir belirtidir. Kaşıntı tüm bedende yahut yalnızca belli bölgede olabilir. Kaşıntının en sık nedenlerini Alerji ve Astım Derneği üyesi Çocuk Alerji Uzmanı Uzm. Dr. Gizem Atakul şunları söyledi:
Kuru cilt
Kuru cilt, kaşıntılı cildin en yaygın nedenlerinden biridir. Şayet cilt üzerinde kırmızı bir döküntü yoksa yahut cildinde yeni bir değişiklik yoksa kaşıntının nedeni muhtemelen kuru cilttir.
Düşük nemli bölgelerde çok sıcak yahut soğuk havalar kuru cilde yol açabilecek çevresel faktörlerdir. Cildin çok fazla yıkanması da cildin kurumasına neden olur. Beşerler yaşlandıkça ciltleri daha ince ve kuru hale gelir lakin yeniden de cilt kuruluğu her yaş kümesinde görülebilir.
İyi bir nemlendirici çoklukla kuru cilde bağlı şikayetleri hafifletmeye yardımcı olur. Çok kuru cilt ise atopik dermatit için bir işaret olabilir.
Kuru cildin belirtileri; pürüzlü, pullu yahut dökülen cilt, çok kaşıntı, ciltte kanamaya eğilimli çatlaklar, çatlamış dudaklardır.
Çok kuru cilt kesinlikle tedavi edilmelidir. Deri bütünlüğünün, bariyer vazifesinin bozulduğu bu durumda meydana gelen çatlaklar mikropların ve kimyasalların derinin altına geçmesi için risk oluşturur. Bu nedenle enfeksiyonlar ve varsa dermatitin kötüleşmesine neden olabilir.
Tedavide cilt yapısına uygun özel bir nemlendiriciler, beraberinde dermatit varsa antienflamatuvar yahut kortizon içeren kremler kullanılabilir. Kuru cilde neden olacak faktörlerden kaçınmak kıymetlidir.
Egzama
Egzama yahut atopik dermatit, çocuklarda deri döküntüsünün yaygın bir nedenidir. Çocukların 10-20’sinde, yetişkinlerin de 1-3’ünde görülür.
Deri bariyerinin yapısı bozulmuş ve sızdırmazlık özelliğinin kaybolması nedeniyle meydana gelir. Cilt sıvı kaybı nedeniyle kurur, tahriş edici ve alerjenlerin cilde girmesine müsaade vererek o bölgede inflamasyona neden olur. Egzamada, cildi nemli tutmak çok kıymetlidir. Bilhassa bebeklerde egzama vakitle düzelebilir. Bununla birlikte, cilt enfeksiyonlarına karşı daha savunmasız oldukları için egzaması olan bireyler dikkatli olmalıdır. Orta-ağır ciddiyette ve yaygın egzaması olan bebekler ise altta yatan besin alerjisi riski nedeniyle alerji doktorlarınca değerlendirilmelidir. Erişkinlerde ise altta yatan nikel yahut kimyasal husus alerjisi açısından değerlendirilmelidir.
Alerjiler
Tahriş ve alerjik tepkiler da kaşıntılı cilde neden olabilir. Alerjik kontakt dermatit toplumda sık gördüğümüz bir alerjik deri hastalığıdır. Cilt bir alerjenle direkt temas ettiğinde ortaya çıkar. Yalnızca temas ettiği yüzeye sonlu bir kızarıklık kaşıntı olur.
Alerjik bir tepkisinin cildimize yansıması kaşıntılı, kırmızı renkte, küçük kabarcıklar, şişlikler formunda olabilir. Kızarıklıklar çoklukla alerjenle karşılaştıktan belirli bir mühlet sonra çıkar. Erken tip alerjilerde bu mühlet 15-30 dk iken gecikmiş tip alerjilerde birkaç gün sonra bile döküntü meydana gelebilir.
Giysiler, evcil hayvanlar, kimyasallar, sabunlar, birtakım bitkiler yahut kozmetik üzere hususlara temas etmek ciltte alerjik tepkileri tetikleyebilir. Altta yatan bir besin alerjisi de cildin kaşınmasına neden olabilir.
Nikel alerjisi epeyce yaygındır. Nikel alerjisi olan kişi, nikel içeren mücevherlerle temas ettiğinde, temas noktasında kırmızı, kaşıntılı, kabarık, bazen ise akıntılı bir alerjik reaksiyon verir.
Alerjilerde tedavinin temeli alerjisi olan unsurdan kişinin kaçınmasıdır. Bu nedenle alerjik tepkiye neden olan maddeyi bulmak hayli kıymetlidir. Böylelikle uzun periyodik ve sık tekrarlanan tedavilere gerek olmayacaktır. Şayet cildinizde bir alerjik döküntü olduğunu düşünüyorsanız nedeni bulmak için bir alerji uzmanına müracaatınız.
Susuzluk
Yeterli sıvı almamak bedeni dehidratasyon olarak isimlendirilen bir durumuna sokar. Kâfi sıvı almadığınız uzun müddetli yahut tekrarlayan dönemleriniz varsa, bu dehidratasyona neden olabilir. Dehidratasyon çoklukla kuru cilde neden olur ve bu da kaşıntıya neden olabilir.
Susuz kalmış bir kişinin cildi kuru, donuk görünebilir. Dehidratasyonun öbür belirtileri ortasında baş ağrısı, yorgunluk ve kas krampları bulunur.
Susuz kalmış bir kişi, idrar ölçüsünün azaldığını, tıpkı vakitte daha koyu sarı ve kokulu olduğunu fark edecektir. Ağız kuruluğu ve cildinin esnekliğinde azalma hissedecektir.
Hafif dehidratasyon, bilhassa su olmak üzere daha fazla sıvı içerek tedavi edilebilir. Önemli hadiseler için ise tıbbi müdahale gerekir. Bireyler kahve ve alkol alımını azaltarak susuz kalma riskini azaltabilirler.
Kurdeşen (Ürtiker)
Kurdeşen, bedende histamin ismi verilen bir kimyasalın salınması sonucu gelişen bir tıp cilt bulgusudur. Histamin, küçük kan damarlarından sıvı kaçışına neden olur ve damarlardan dokuya geçen bu sıvı ciltte şişlik meydana getirir. Kurdeşen rahatsız edici kaşıntıya neden olabilir ve nadiren ağrılı olabilir. Lakin, bulaşıcı değildirler.
Kurdeşenin kendisi tipik olarak tehlikeli olmasa da dudakları, lisanı, boğazı yahut nefes almayı etkileyen şişme tepkileri acil tıbbi müdahale gerektirir. İki tipi vardır.
1.Akut kurdeşen: Çoklukla makul bir besin yahut ilaç üzere alerjik bir tetikleyici ile temas ettikten sonra ortaya çıkar. Çok sıcak yahut soğuk hava, güneşe maruz kalma yahut antrenman üzere alerjik olmayan nedenler de tetikleyici olabilir.
2.Kronik kurdeşen: 6 haftadan uzun süren kurdeşendir. Bu durumda altta yatan nedeni bulmak zordur. Aylarca hatta yıllarca sürebilir. Altta yatan neden belirlenemese bile, durum çoklukla vakitle düzelir. Fakat kaşıntılı bu döküntüler kişinin hayatını olumsuz tesirler. Kaşıntı nedeniyle uyku nizamı bozulur, daima kaşınan kırmızı renkte bir döküntüye sahip olmak kişinin günlük ve toplumsal hayatını da olumsuz tesirler.
Kurdeşen şikayeti olan hastalar kesinlikle bir alerji tabibi tarafından hem etkeni bulmak hem de hakikat tedaviyi almak için değerlendirilmelidir.
Böcek ısırıkları
Böcek ısırıkları ekseriyetle bir kişinin cildinde bir kabarıklık yapar ve kaşıntıya neden olur. Sivrisinek ve örümcek ısırıkları ekseriyetle kırmızı, şişmiş bir ısırık izi oluşturur.
Tahtakurusu ve uyuz ısırıkları, cildin daha geniş bölgelerinde döküntüye ve bedenin her yerinde kaşıntıya neden olabilir.
Sivrisinek ısırıkları ekseriyetle yalnızca soktuğu alanda sonludur. Fakat bazen bilhassa daha küçük çocuklarda sokma alanı dışında da kızarık, kabarık ekseriyetle içi su dolu kaşıntılı şişliklere neden olabilir.
Psikolojik
İnsanlar, altta gerçek bir fizikî neden olmadan kaşıntı hissi yaşayabilirler. Çok kaşıma cilt hasarına neden olabilir. Bilhassa depresyon, kaygı/endişe ve obsesif kompulsif bozukluk hastalarında kaşınma hissi görülebilir.
Diğer nedenler
Kaşıntı, kıl kurdu yahut bit üzere parazitlerin neden olduğu durumlarda da olabilir. Sportmen ayağı üzere mantar enfeksiyonları da ayak parmakları ortasında ve etrafında kaşıntıya neden olabilir.
Kaşıntılı cilt, daha önemli tıbbi durumlardan da kaynaklanabilir. Şeker hastalığı, sıkışmış sonlar ve zona nöropati ismi verilen hudut hastalığı yapar ve şiddetli kaşıntıya neden olabilir.
Sedef hastalığı, ciltte kaşıntı ve rahatsızlık yaratabilen değişikliklere neden olur.
Kaşıntıyı azaltmak için konutta neler yapabiliriz?
- Cildin nemli kalmasına yardımcı olmak için daha fazla su içmek
- Cilt üzerine bir nemlendirici krem kullanmak ve günde en az bir yahut iki kere uygulamak
- Etkilenen bölgeye soğuk ve ıslak bir bez koymak
- Ilık banyo yapmak
- Boya yahut parfüm içermeyen sabunlar seçmek
- Hafif yahut kokusuz çamaşır deterjanı kullanmak
- Nikel, mücevher ve yün üzere unsurlara hassasiyetiniz varsa bunlardan kaçınmak
- Belki de en değerli şahsî bakım tedbiri deriyi çizmekten kaçınmaktır. Çok sert ve süratli kaşımak cilde ziyan verip kaşıntıyı kötüleştirebilir.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Beyaz Haber Ajansı
