Merkez Bankası’nın faiz indirimi Kur Muhafazalı Mevduat faizini de düşürdü. Yüzde 85 enflasyon karşısında yüzde 12 faiz öngören KKM’nin getirisi, olağan banka mevduatının da altında kaldı. Ekonomistlere nazaran KKM’deki birikimler eriyor. Mevduat sahipleri yeni seçenekler arıyorlar.
Halk TV müellifi Barış Soydan, KKM’de birikimi olanların artık ‘döviz getirisiyle faiz ortasındaki farkı’ da alamadıklarını tabir etti, dövizin sabitlendiği, borsanın risk içerdiği bir ortamda mevduat sahiplerinin yönelebileceği seçenekleri şöyle kıymetlendirdi:
“Kur korumalıda döviz getirisiyle faiz ortasındaki fark mevduat sahibine ödenmiyor muydu? diye soracaksınız, haklı olarak. Ödeniyordu ancak artık ödenmiyor. Zira kurun bir getirisi kalmadı. Merkez Bankası rezervlerinden yapılan satışlarla (Yılbaşından bu yana 100 milyar dolardan fazla satıldı) dolar denetim altında tutuluyor. Bu nedenle parasını kur muhafazalı mevduatta tutanlar, bankanın verdiği faizle yetinmek zorunda. O da gördüğümüz üzere enflasyonun çok ancak çok altında.
Bu şartlarda kur muhafazalı mevduatta kalmanın bir manası yok. Gerçekten son haftalarda kur korumalıdan çıkışlar başlamış durumda.
Peki kur muhafazalı mevduattan çıkan para nereye gidecek? Bankalardaki olağan TL mevduat faizi, kur muhafazalı mevduatın üzerinde. Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, ‘Mevduat tarafında faizlerin yüzde 25’lere gittiğini görüyoruz’ dedi. Bu, kur korumalının faizine nazaran oldukça yüksek bir oran.
Bankalar mevduat faizini neden yükseltiyor? Zira döviz mevduatı TL mevduatından yüksek bankalara ceza var. Geçen hafta bankalara gönderilen yazıya nazaran şayet döviz mevduatının oranı yüzde 60’ın üzerindeyse, Merkez Bankası’nda tuttukları zarurî karşılıkların yüzde 8’ini kurul olarak ödeyecekler.
Aslında ‘Komisyon’ kibar laf, bu resmen ceza. Bankalar bu cezadan kaçmak için toplam mevduatları içinde döviz mevduatlarının hissesini azaltmaya çalışıyor. Bunun bir yolu döviz mevduatı sahiplerini TL’ye dönmeye ikna etmek, oburu TL mevduatı artırmak. Mevduat faizinin artma nedeni işte bu, bankalar TL mevduatı artırmaya çalışıyor.
Öyleyse kur korumalıdan çıkan paranın yeni adresi TL mevduat mı? Bir kısmının evet, lakin değerli bir kısmının hayır. Zira TL mevduatın faizi kur korumalıya nazaran yüksek olsa da, yeniden de enflasyonun altında. Öyleyse?
Tasarruf sahibi için çok fazla seçenek yok. Devlet tahvili deseniz, düşük faizde kur korumalıyla yarışıyor. Dolar ve Euro, Merkez Bankası’nın rezerve satışlarıyla denetim altında ve seçime kadar denetim altında tutulacaklarmış üzere görünüyor. (Bununla birlikte Euro’da hafif bir yükseliş var, onu farklı bir yazıda anlatacağım.) Altın, dünyadaki gelişmeler nedeniyle paha kaybetti, artık şimdi toparlamaya çalışıyor, istikameti meçhul. Enflasyon karşısında parayı koruyan tek seçenek var, o da borsa. Lakin onun da riski yüksek. Ve halkımızın finansal okuryazarlığı yetersiz. Geriye tek seçenek kalıyor.
Denizbank Genel Müdürü Hakan Ateş, 12. Memleketler arası Resort Turizm Kongresi kapsamında benim de katıldığım toplantıda o ‘seçeneği’ şöyle anlattı: ‘Kur korumalıdan çıkan paranın kıymetli bir kısmı seçeneksizlik nedeniyle harcamaya yönelebilir. Bu da enflasyonu daha da artırır.’
Manzarayı özetleyelim: Merkez Bankası, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla siyaset faizini indiriyor. Fakat mevduat faizi düşeceğine artıyor, yüzde 25’e dayandı. Bu ortada vatandaşın kullandığı muhtaçlık kredisinin faizi, yüzde 30’un üzerinde.” (HABER MERKEZİ)
