Doç. Dr. Seda Demiralp, “Çok kuvvetli bir ittifak yani neredeyse tek vücut üzere olmuşlardı. Tıpkı renk, birebir logo, tıpkı sorunlardan tıpkı sözlerle bahsediliyor, tıpkı kampanya lisanı kullanılıyor ve kampanyaları çok netti. ‘İlk 100 günde yapılacak on madde’ biçiminde afişlerde hazırlandı, tişörtler bastırıldı, çantalar dağıtıldı hepsinin üzerinde bu on unsur yazıyordu” dedi.
İşte Doç. Demiralp’in açıklamalarından satırbaşları:
“Son vakitlerde ittifak çalışan pek çok kişinin de radarına takılan bir ülke Malezya. Seçimlerin çok da demokratik olmadığı bir ortamda muhalefet seçimle iktidarı değiştirebilir mi, nasıl değiştir konusunda bu taraflara baş yoranların ilgisini çekiyor zira bu türlü örnek az. Bu halde iktidar değiştirmek kolay değil hele ki 60 yıl sonra bu başarıldığında dikkat çekiyor. İki kez deneme sonunda fakat üçüncü denemede başarıyorlar.
En solda sosyalist bir parti sağ tarafta ise epeyce muhafazakar, radikale yakın bir parti var. Partiler bir ortaya gelmeyi beceriyorlar ancak bu da kâfi değil. Partiler birebir lakin daha evvel başarısız oluyorlar ve ondan sonra bir şeyleri farklı yaparak başarılı oluyorlar. 2018 yılında neyi farklı yaptılar diye sormak lazım. 2018 yılında seçime çok güçlü bir adayla giriyorlar. 22 yıl başbakanlık yapmış olan Mahathir Muhammed iktidardan kopuyor ve sonrasında iktidara katılmış bir isim. 92 yaşında başbakan oluyor ve yaşayan en yaşlı başbakan olmuş oluyor. Muhammed’in devreye girmesi birçok şeyi değiştiriyor. O periyotta iktidardan oy kopmaları artıyor. Mevcut siyasetlerden çok mutlu olmasalar da yeniden de iktidarla his bağı olan seçmenlerde, iktidardaki partiyi de sevdiklerini fakat yeniden de Mahathir’i daha çok seviyoruz dediklerini o günlerde çokça duyduk.”
İlk günde yapılacak 100 madde
“Kazanacak kişi kim diye bakıp, kazanacak kişinin Mahathir olduğu ortada ve üstelik küçük partiyle giriyor zira ayrılıp kendi partisini kurduğu için ittifak tarafındaki en küçük partilerden birisinin başkanı olarak seçime giriyor. Karizması ve gücü konusunda çok da soru işareti olmayan bir isim olduğu için ve onun dışındaki ikinci bir karizmatik isim var fakat o da o sıra mahpusta. Kampanya çok kıymetli zira kampanya kısmını da örnek gösteriyoruz. Çok kuvvetli bir ittifak yani neredeyse tek vücut üzere olmuşlardı. Birebir renk, tıpkı logo, birebir sorunlardan birebir sözlerle bahsediliyor, birebir kampanya lisanı kullanılıyor ve kampanyaları çok net. ‘İlk 100 günde yapılacak on madde’ . Afişlerde hazırlanıyor, tişörtler bastırıyorlar, çantalar dağıtılıyor üzerinde daima on husus yazıyor.
ÖTV indirimi gerçekleştirmek üzere seçmenin günlük hayatına tesir eden unsurlar bunlar. Ekonomik meşakkatlerle uğraş eden seçmen için öncelik günlük hayatının ferahlaması. Kampanya içerisinde yolsuzluk zıtlığı var fakat yolsuzluktan bahsederken ‘yolsuzluk musluklarını kapattığınızda sizin cebinize akacak o para’ halinde anlatıyorlardı. Net vaatler var. Farklı ideolojilerden olanların tıpkı ittifaktan olması şu mevzuda işlerini kolaylaştırıyor, çapraz oy bekliyorsunuz seçmenden. Başbakan adayı için hangi partiden ise, partiden olmayanlardan da oy vermesini yahut milletvekili seçimlerinde bölgede kim güçlüyse onu aday gösteriyorlardı. Kendi partinizin adayı değil ve tekrar ona oy vermeniz bekleniyorsa ve seçmen o adayı içine sindiremiyorsa iktidara da oy vermiyor lakin sandığa da gitmiyor. Buna pürüz olmanın bir yoluydu uzlaşı kültürü. İktidarın devamı mı? değişim mi? iktidara taraf mısın? karşı mısın? üzere daha kolay bir karara indirgediler. Kampanya da bu da çok ön plana çıktı. Malezya’da seçim sonrasında ittifaktan çıkanlar ya da girenler ya da daha evvel verilen kelamların tutulmaması sık gördüğümüz şeyler. İttifakların temel maksadının seçim kazanmak ve çıkışın yolunu hazırlamak görmek lazım. Sonrasında bir demokrasi inşa etmek ve ıslahat gerçekleştirmek farklı bir kıssa. Hepsini bir değil farklı başka düşünmek gerekiyor.”