İzmir Büyükşehir Belediyesi mesken sahipliğinde, İZFAŞ ve Nobel Expo Fuarcılık iş birliğiyle düzenlenen Emlak, İnşaat ve Kentsel Dönüşüm Fuarı – Rescon Expo, düzenlenen söyleşilerle de kesime ışık tutuyor.
Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Kent ve Bölge Planlama Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Tolga Çilingir moderatörlüğünde düzenlenen “Meslek odaları temsilcileri gözüyle emlak, inşaat ve kentsel dönüşüm” başlıklı söyleşide İnşaat Mühendisleri, Mimarlar Odası ve Emlak Komitecileri odalarının liderleri konuşmacı olarak yer aldı. Ülkemizdeki kentsel yenileme ve kentsel dönüşüm, yapı stoku, yönetmelikler ve uygulamalar hakkında bilgi veren İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şube Lideri Hareket Ulutaş, 1999 öncesi ve sonrasında yapılan binaların durumu ile ilgili de bilgiler verdi.
Eylem Ulutaş, “1999 yılı öncesi yapılar büsbütün yıkılmalı demek istemiyorum,1999 yılı sonrası yapılar da büsbütün inançlı manasına gelmesin. Bizim için inançlı yapı, planlı alanlarda mühendislik hizmeti almış yapı demektir. Yapıların, kullanılan materyallerin bir ekonomik ömrü vardır. Zelzele yönetmeliğine uygun olarak projelendirilen ve yapılan yapı, hasar alabilir, fakat göçmez. Ana prensibimiz budur. Mühendislik, mimarlık hizmetleri ülkemizde maalesef biraz prosedür üzere görünüyor. Tüm süreçlerin gerçek manada hakkının verilerek yapılması gerekiyor. Her şantiyede bir şef olsun diye kampanya başlattık oda olarak. Yönetmeliklerde değişiklik oldu, fakat tam bizim istediğimiz üzere olmadı. Yapı güvenliği, can sıhhati ile alakalı bir bahis. Hepimizin canını emanet ettiğimiz bir husus. Zelzele sırasında her yerde olabiliriz, hastane, konut, okul vs. bu yapıların güvenliği bizim güvenliğimiz demek. Bu nedenle mühendislik hizmetleri çok kritik bir noktada bulunuyor. İmar aflarında gözden çıkartılan, ‘Mühendislere para vermeyelim’ diye ‘Mühendislik, mimarlık kısmını çıkardık’ diyenler oldu biliyorsunuz. Mühendislik, mimarlık prosedür değildir, asla bu türlü görülmemeli” dedi.
Alan bazlı çalışmalar yapılmalı
Kentsel dönüşümde sırf eski binayı yıkıp yerine yeni bina yapmanın tek seçenek olmadığını vurgulayan Ulutaş, “İki seçenek var. Yıkıp yenisini yapalım olarak görülüyor, fakat güçlendirme diye de bir seçeneğimiz var. Bir binanın tahlilinin ekonomik olarak değerlendirmesini bir mühendis yapar, uygunsa güçlendirilir ve inançlı hale gelebilir. Kentsel dönüşüm düşünen vatandaşlar açısından baktığımızda ise önemli bir artan maliyetle karşı karşıya kalınıyor. Bir yandan vatandaşın alım gücü erimiş vaziyette. 30 Ekim sarsıntısı sonrası vatandaşlar dönüşüm yapmak istediğinde önlerine önemli bir maliyet çıkıyor. Maliyeti karşılayamaz pozisyondalar. Bunun için de vatandaşın ekonomik gücüne bağlı olarak mukadderatına terkedilmemesi lazım. Hakikaten de insan hayatını önemseyen, can güvenliğini gaye alan, vatandaşların sağlıklı ve inançlı konutlarda ömür hakkının olduğunu bir siyaset olmalı. Bu da devletin direkt siyasetiyle mümkün olabilir. Alan bazlı çalışmalar, vatandaşın ekonomik gücünden bağımsız yazgısına terkedilmemesi, direkt teşviklerle tam manasıyla bir devlet siyaseti olması gerekiyor. O vakit yerinde ya da alan bazlı dönüşümü kolaylaştırabiliriz” diye konuştu.
Ezber bozan yer, İzmir olmalı
Mimarlar Odası İzmir Şube Lideri Dr. İlker Kahraman da herkesin hayalinde, yeşil alanlara, toplumsal donatı alanlarına sahip bir kent olduğunu belirterek, kentsel dönüşüme bina yıkıp yapmak yerine farklı bir bakış açısıyla yaklaşmak gerektiğini söyledi. Kahraman, “Eğer bir dönüşüm yaşanacaksa hayalimizdekini yapalım. Değiştirmek istediğimiz, yapmak istediğimiz yapının, medeniyetin muhtaçlıklarını karşılaması gerekir. Kentsel dönüşüm uygulamalarına baktığımızda dünyada 1960’larda başlıyor, 1990’lı yıllarda ise toplumsal hayatın öne çıkışı biçiminde olmuş. Ancak bizde farklı, kentsel dönüşüm; yüksek binalar, apartmanlar vs. değil, bu olmamalı” dedi.
İzmir’de eskinin hoşluklarını keşfedip onun üzerine bir kurgu yapalım
Dünyadaki âlâ uygulama örneklerinden bahseden İlker Kahraman, “Ülkemizde de düzgün örnekler de var. Ankara Portakal Çiçeği Vadisi, Eskişehir’in dönüşümü üzere. Olabiliyor demek ki tüm örneklerde yeşil dokunun hakimiyeti ve çağdaş mimarinin örnekleri var. Ezber bozan yer, İzmir olmalı. Burası tam merkezde. Safranbolu’yu örnek alırsak korunan tarihi yapıları ile turizmde tercih edilen herkesin olmak istediği bir noktada. İzmir’de de eskinin hoşluklarını keşfedip onun üzerine bir kurgu yapsak. Bizde de Basmane, İkinci Anafartalar, Kemeraltı, daha içerilere girip Damlacık üzere bölgelerde dönüşüm sağlayıp eski dokuyu elde etmek için o alanı düzgünleştirmek, kentsel dönüşüme çok hoş bir bakış açısı olacaktır. Ticari olarak berbat mü? Asla. Kullanım açısından da enfes. Ezber bozmadığımız için yapmıyoruz. Ne istiyorsak isteyelim, yeni binalar, toplumsal donatı ve yeşil alanlara kadar iklim değişikliğini unutmamalıyız. Sarsıntı unutulmaması gereken bir şey fakat sarsıntı haricinde sel ve yangın üzere afetler de var. Alsancak, Karataş, Buca, Karabağlar üzere ağır yerleşim olan yerlerde, yerinde dönüşüm ile zelzeleye güçlü binalar inşa ediyorsunuz tamam, lakin sel ve yangın afetlerine karşı bir şey yapmamış oluyorsunuz” dedi.
Binayı yıkıp yine yapmak tahlil değil
İzmir Emlak Komitecileri Odası Lideri Mesut Güleroğlu da dünyadan ve İzmir’den örnekler vererek, “Zamanında iki katlı imar olan yerlere çok katlı binalar yapılmış ve dönüşüme gireceği vakit kendi binasındaki kadar kat ve daire istiyor. Kaçak yapıları da yasal olarak saymaya başladığımızda iş çığırından çıkıyor. Yerinde dönüşüm nedir? Binayı yıkıyorsunuz yenisini yapıyorsunuz. Para ödüyorsunuz ya da daireniz 3 artı 1 ise 2 artı 1 oluyor, müteahhit kendi için de planlayıp yapıyor. Yeşil alanların, toplumsal alanların, eğitim alanlarının, geniş sokakların, nefes alabilecek alanların olduğu bir planlama yapılabilmeli. Şu gün yapılacak bir plan, 500 yıl sonra da geçerli olmalı. Bir başka boyut da aldığınız daire, kentsel dönüşüme girdiğinde iki, üç katı fiyat artışı oluyor. Satışlarında da ortadaki gelir farkı nedeniyle önemli manada vergi boyutu çıkıyor. Her mesken kentsel dönüşüm olmalı mı, gerçekten bu türlü bir şeye gereksinim var mı? Bunu sorgulamak lazım. Hala binalar yıkılıp yerine binalar yapılıyor. Daha sağlam konut yapıyoruz, lakin maalesef onlar da 100 yıllık ömürler içinde devam ediyor. Kentsel dönüşümde ada bazında, pafta bazında yine düzenleme ile olmalı. Binayı yıkıp tekrar yapmak tahlil değil. İzmir’de çok şanslıyız, ancak yanlışsız bir formda kullanamamak düşünceli bir durum. Sayılar çok yükseliyor avantajlı durumlar yaratıyor üzere görünüyor, lakin tekrar yapılan binaların bizim kentimize kentsel dönüşüm manasında bir şeyler katmadığı da bir gerçek” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
