Yalan söyleme alışkanlığı olarak bilinen mitomani ile saf palavralar da denilen beyaz palavranın birbirinden farklı olduğunu söyleyen Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, hastalıklı palavraların sık sık ve zorlantılı bir biçimde söylenen palavralar olduğuna dikkat çekiyor. Bu palavraların, bir çıkar sağlamak için söylenmediklerini ya da söylenmeleri için ortada görünür bir neden olmadığını söz eden Çekin, mitomaniye yaşamadığı bir olayı yaşamış üzere anlatmak, göstermediği bir başarıyı göstermiş üzere sunmak, gerçekte olmayan ölümcül bir hastalığının olduğunu ileri sürmek üzere örneklerin verilebileceğini söyledi. Mitomani hastalığı çoğunlukla kişilik gelişiminin sürat kazandığı ergenlik devirlerinde başlıyor ve teşhis çoklukla 20-25 yaşlarında konuyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, palavra söyleme alışkanlığı ile beyaz palavra ortasındaki farkları kıymetlendirdi.
Mitomani, palavra söyleme alışkanlığı
Yalan söyleme alışkanlığı olarak da bilinen patolojik palavranın psikiyatride, “mitomani” olarak tanımlandığını söyleyen Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin “Mitomani hastalığına sahip olan bireylere ise ‘mitoman’ denilmektedir. Mitomani Yunanca muthos (efsane) ve Latince mania (delilik) sözlerinin birleştirilmesinden meydana gelmiştir. Mitomani, psikiyatride pseudologia fantastica olarak da isimlendirilmektedir. Hastalık birinci defa 1891 yılında Alman Dr. Anton Delbrueck tarafından tanımlansa da günümüze kadar uzanan bu süreçte yeteri kadar araştırmalar yapılmamıştır.” dedi.
Mitomani ergenlikte başlıyor
Mitomani ile beyaz palavranın birbirinden farklı olduğunu kaydeden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Mitomani bazen kişilik bozuklukları ile karıştırılabilmektedir. Fakat kişilik bozukluklarının aksine mitomanik bireyler palavradan kar elde etmeyi düşünmezler. Kişilik bozuklukları çoğunlukla çocukluk çağında, mitomani ise ergenlikte başlar. Mitomanlarda kişilik bozukluklarında görülen ağır duygusal iniş ve çıkışlar ve intihar eğilimleri görülmez.” dedi.
Konfabulasyon hastalığı ile de karıştırılabiliyor
Mitomaninin “konfabulasyon hastalığı” ile karıştırılabildiğini söz eden Solin Çekin, “Konfabulasyon masal anlatma ve gerçeği saptırmadır. Bu tarafıyla birbirlerine çok benzerler. Konfabulasyonun mitomaniden farkı, organik nedenlerle bellekte oluşan boşlukların doldurulmaya çalışılmasıdır. Birinci olarak alkol bağımlısı hastalarda tanımlanmıştır. Konfabulasyon Korsakoff sendromu, beyin travması yada ön beyin damarlarının yırtılması sonucu ortaya çıkabilir. Yani mitomaninin tersine organik bir temel vardır.” diye konuştu.
Hastalıklı palavralar, sık sık söylenir
Mitomani hastalığının psikiyatrik hastalıklar sınıflandırmasında başka bir teşhis olarak geçmediğini vurgulayan Solin Çekin, hastalıklı palavraların özelliklerini şöyle anlattı:
“Fakat takıntı bozuklukları, hudutta kişilik, husus bağımlılığı, dürtü denetim sorunları, bipolar bozukluklar, narsistik kişilik bozukluğu ve dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu üzere birtakım psikiyatrik hastalıkların bulgusu da olabilmektedir. Hastalıklı palavralar, sık sık ve zorlantılı bir biçimde söylenen palavralardır, bir çıkar sağlamak için söylenmezler ya da söylenmeleri için ortada görünür bir neden yoktur. Daima söylenirler ve bu palavraları söyleyenler, palavra söylediklerinin anlaşılacağından korkmazlar ve bu palavraları söyledikleri için de bir suçluluk duymazlar. Yaşamadığı bir olayı yaşamış üzere anlatmak, göstermediği bir başarıyı göstermiş üzere sunmak, gerçekte olmayan, ölümcül bir hastalığının olduğunu ileri sürmek ya da diğerlerini etkilemek için, ünlü biriyle yakın tanışıklığının olduğunu söylemek, bunun için verilebilecek örneklerdendir.”
Detaylı hikayeler anlatabilirler
Mitoman bireyleri ayırt etmenin her vakit kolay olmadığını söz eden Çekin, “Çoğu vakit şahısta kuşku uyandıracak kadar sıradışı ya da gerçek olamayacak kurgular olduklarını hissetsek de bunlar o denli kolay anlaşılamaz. Anlamak için birtakım ipuçları vardır. Ekseriyetle bu şahıslar, kendilerini kahraman gösteren birtakım başarılardan bahsederlerken birtakım vakitlerde ise kendilerine acınılması ismine mağdur rolünde oldukları olaylar anlatabilirler. Anlatılan hikayeler çok ayrıntılı ve geniş yelpazede olur. Hikaye içerisinde sorulan sorulara çok süratli ve büyük itinayla karşılık verirler lakin verdikleri cevaplar birden fazla sefer meçhuldür ve sorulan soruya verilecek gerçek karşılıktan çok uzaktır. Farklı vakitte birebir hikaye sorulduğu vakit daha değişik bir kurgu ile anlatım yaparlar ve bu palavrayla yüzleştirildiklerinde yadsıma eğiliminde olurlar. Bunun sonucunda ani bir halde öfkelenip bu durumda da uğradıkları suçlama karşısında mağdur rolüne girebilirler.” dedi.
Yalan söyledikten sonra rahatlarlar
Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, sağlıklı bireylerin bir sebeple beyaz palavra söyleyip daha çok durumu kurtarmaya çalışırken; mitomanların ruhsal olarak gereksinim halini alan palavra söylemeye karşı ağır bir istek duyup palavra söyledikten sonra rahatlama hissettiklerini söyledi. Çekin, bu durumun da aslında ortalarındaki ince çizgi olduğunu vurguladı.
Düşük öz benlik hürmeti ve güvensizlik temel sebep
Mitomaninin temelinde bireydeki düşük öz benlik hürmeti ve kendine güvensizlik yattığını kaydeden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Bu eksiklikleri birey palavra söyleyerek doldurmaya çalışır. Mitoman şahısların birçoğunda inişli çıkışlı aile ömürlerinin olduğu tespit edilmiştir. Mitomani hastalarında geçersiz benlik duygusu, gerçek benliği düzmece benlikten korumak için idealizasyon gibisi savunma düzeneklerini kullanır. Mitomania hastalığının ileri evresi nevroz ve psikozdur.” ikazında bulundu.
20-25 yaşlarında teşhis konuyor
Mitoman şahıslarda yapılan birtakım çalışmaların sonucunda EEG bozuklukları yahut epilepsi, aile içi psikiyatrik hastalık yatkınlığı ya da geçirilmiş baş travması olduğunun dikkat çektiğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Solin Çekin, “Mitomani hastalığı çoğunlukla kişilik gelişiminin sürat kazandığı ergenlik periyotlarında başlar ve teşhis ekseriyetle 20-25 yaşlarda konur.” dedi.
Tedaviye ikna edilmeli
Mitomani tedavisinin ekseriyetle psikoterapi ile bir psikolog eşliğinde yürütüldüğünü ve kişinin psikiyatrik muayenesi sonucuna nazaran ilaç tedavisinin de başlanabildiğini tabir eden Solin Çekin, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Elbette ki tedavi ve terapi sürecinde mitomani kişinin yüzüne yalancı olduğunu vurgulamaktan fazla hasta olduğu konusunda farkındalık kazandırılması gerekmektedir. Farkındalık ve ziyan algısı çalışmaları esnasında ise sakinliği korumak epey kıymetlidir. Akabinde hastalığını kabul eden mitomanın durumuna nazaran bir tedavi prosedürü belirlemekte ve sürece başlamaktadır. Çoğunlukla psikoterapi uygulanan bu hastalarda, daha birinci seansın sonunda bile büyük değişimler görülebilmektedir. Gerçek dışı bir kıymetlendirme ve kurgulama sürecine sahip olması ile birlikte tedavisi epeyce değerli olan mitomani hastalığı tedavi edilmediği takdirde ileri derecede kişilik bozukluklarına sebep olabilmektedir. Hasebiyle hastanın tedavi konusunda ikna edilmesi ve en kısa müddet içerisinde tedaviye ve terapilere başlaması büyük kıymet arz etmektedir.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
