Hazal Yalın
Bu hafta da seçkimizde her biri başka mevzuda dört yazı var.
D. Migunov İzvestiya’da G7 ülkelerinin Rusya’ya petrol tavan fiyatı getirme teşebbüsleri üzerinde duruyor. Dikkat cazibeli noktaların altını çiziyor; bunların tahminen de en değişiklerinden biri, BAE önlerinde demirlemiş Rusya petrolü yüklü tankere gönderme yaparak bu ülkelerin tahminen de Ural ve Brent petrollerini karıştırarak sattıklarını yazması ise, oburu de Türkiye’nin Rusya’dan petrol ithalatının günde yarım milyon varili aştığını, bunun re-eksport için kullanıldığı imasıyla vurgulaması.
Kommersant’tan A. Ulçenko, Krasnodar krayını bir cins “case study” olarak ele alarak Rusya’nın hububat ihracatını pahalandırıyor. Burada dikkat cazibeli olan, Krasnodar’ın klasik ihracat hacmi düşerken Rusya’nın yaptırım zahmetlerine karşın hububat ihracatını neredeyse korumuş olması.
Şimdiye kadar ekseriyetle liberal, sol ve devletçi kesitlerin yazılarını çevirdim, fakat açıkça gerici ve antikomünist görüşler gölgede kaldı. Bu hafta onlara bir örnek bulacaksınız: ülkenin en çok izlenen televizyon kanallarından Ren TV’nin internet sitesinde İgor Druz imzasıyla çıkan makale, Ukrayna SSC’nin kuruluşuyla ilgili uzunca bir tarih tartışmasının akabinde Ekim Devrimi’ni Rusya’yı bölmekle suçluyor. Ben daha evvel “Anayasa, tarih, gelecek” başlığı altında Rusya Anayasa Mahkemesi’nin dört yeni bölgenin federasyona katılmasını onayladığı kararı tartışırken bu tartışmaya dair kıymetli evraklardan kelam etmiştim; Druz’un yazısında da kimi değerli evraklar var, lakin çeviride bunlar yerine suçlamayla ve Ekim İhtilali ve dünya komünist hareketinin sol liberalizmle tıpkı kefeye konulduğu satırlarla yetineceğim. Bu vesileyle yazıdan beni haberdar eden okurum Sergen S.’a da teşekkür ederim.
Vzglyad ise bizde nedense göz gerisi edilen çok kıymetli bir olayı not ediyor: Rusya Güvenlik Kurulu Sekreteri Nikolay Patruşev’in Tahran ziyareti. Vzglyad’ın görüştüğü K. Semyonov, Tahran ile Moskova ortasındaki dış ticaret hacminin Türkiye ile karşılaştırılamayacak kadar dar olduğunu kabul ediyor, bununla birlikte geleceğe dönük bir perspektif olarak kıymetlendiriyor.
‘Türkiye’ye petrol ihracatı günde yarım milyon varili aştı’
Tavan fiyatta en değişik olan şey, ne düzeyde olacağının belirlenmemiş olması. Bununla ilgili karar hâlâ alınmadı. Evvelce 40-60 dolardan kelam ediliyordu; ekim ayında ABD Maliye Bakanı J. Yellen 60 doları referans olarak andı. Bu gösterge çok şeyi tayin edecek. Rusya petrolünde bu yıl Brent markasına nazaran 15-35 dolar kadar indirimler yapıldı. Rusya petrol dalına karşı yeni yaptırımlar ilan edilmesi halinde dünya fiyatlarının ve tıpkı vakitte indirim ölçülerinin da yükseleceği düşünülmeli. Hasebiyle, gerçek indirimli fiyatlarla konulmuş tavan fiyatlar ortasındaki farkın pek manalı olmayacağı bir tablo ortaya çıkabilir. …
Rusya idaresi, tavan fiyatı destekleyen devletlere hammadde satmayacağını birçok kere açıkladı. Fakat Rusya’nın Avrupa’ya ihracatı da büyük bir süratle azalıyor. Bu, mart ayında günlük 1,6 milyon varilken temmuzda 1 milyon varile, ekimde ise 600 bin varile düştü. Buna karşılık yalnızca Çin ve Hindistan’a değil Türkiye’ye ihracat da süratle arttı; toplamda neredeyse iki buçuk kat. Türkiye’ye petrol ticareti hacmi ise günde yarım milyon varilden üst çıkarak üç kat artmış oldu. Fakat bütün bu petrolün iç tüketime gittiğine dair kuşkular var.
İran Körfezi’ndeki durum da misal bir nitelik gösteriyor. Geçen hafta BAE önlerinde yarım milyon varil Rusya petrolü taşıyan bir tanker demirledi. Bu petrolün Körfez ülkelerine iç tüketim için ihraç edildiği, yerli üretimin ise dış pazara gittiği bir durum kelam konusu olabilir. Ayrıyeten iki farklı petrol markasının karıştırılıyor olması da mümkün, çünkü bu yapıldıktan sonra menşeini tespit etmek mümkün olmaz (şu anda Avrupa’nın her yerinde bu metot uygulanıyor). … (D. Migunov / İzvestiya, 11 Kasım)
‘Temmuz-ekim periyodunda Rusya’nın hububat ihracatı 18 milyon ton’
Rusya’nın hububat ihracatı, 2022-23 tarım yılının başından beri (1 Temmuz’da başlar) 17,995 milyon ton oldu. Hububat İhracatçıları Birliği’nin toplumsal hesaplarındaki bilgilere nazaran bu, toplamda geçen yılın birebir periyodunda 18,268 milyon ton ihracata nazaran yüzde 1,5 gerileme manasına geliyor. Öte yandan bu yıl temmuz-ekim devrinde buğday ihracatı da geçen yılın 15,596 milyon tonuna karşılık yüzde 3,5 düşerek 15,036 milyon ton oldu.
Hububat İhracatçıları Birliği daha evvel Rusya’dan buğday ihracatının temmuz-ekim periyodunda geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 20 azalacağını değerlendirmişti. İhracatın düşme nedenleri ortasında hububat ödemesinde, ticari kredi sağlanmasında, gemi kiralanmasında ve sigortalamada sorunlardan öteki ticari ihtilaflar da var. …
Krasnodar krayı vali yardımcısı Andrey Korobka eylül ayında bölgenin hububat ihracatının geçen yıla nazaran yarı yarıya (1,5 milyon ton) düştüğünü söylemişti. …
Sinergiya Üniversitesi İktisat Teorileri ve Dünya İktisadı Kürsüsü kıdemli öğretim vazifelisi Yuliya Tulupnikova, Güney Rusya’nın büyük hububat bölgelerinin bu yıl hububat ihracatında düşüş sergilediğine dikkat çekiyor. “Krasnodar krayından dünya pazarlarına hububat sevkiyatı yarı yarıya düştü. Lakin ekim ayında Rusya buğdayının ihracatı arttı. Bilhassa Türkiye, Suudi Arabistan, Bangladeş, Mısır, Suriye, Benin, Cezayir’e sevkiyatın arttığı görülüyor. Sevkiyatlar lojistik sorunlara, pahalılaşan deniz navlunlarına ve gemi ve yük sigortalamasındaki zahmetlere karşın artıyor.” … (A. Ulçenko / Kommersant, 10 Kasım)
‘Devrim ülkeyi parçaladı’
Soros’un silah arkadaşı, Dünya İktisat Forumu Lideri Klaus Schwab, “Büyük Resetleme” isimli kitabında küreselleşmecilerin eski ulus devletlere karşı ulusüstü yapıları güçlendirme planlarını direkt doğruya itiraf ediyordu:
“Ulus devletin egemenliğini bir halde zayıflatan ulusüstü düzeyde değerli kararlar alınmalı.”
Demek ki küreselleşmeciliğin iki eli olduğunu söylemek mümkün: sol (komünist) eli ve sağ (liberal) eli.
Devrimden sonra ülkemizde olanlara, eski Rusya İmparatorluğu halklarının yaşamakta olduklarına bakarsak ve SSCB başkanlarının özgün metinlerini dikkate alırsak, Sovyetler Birliği’nin dağılması ve eski Sovyet cumhuriyetlerinde günümüzdeki savaşlar hiç de tesadüf değil lakin bu süreçlerin yüzyıllık mimarlarının yüzyıllık çalışmasının planlanmış sonuçları olduğu açıkça ortaya çıkar. 1917 Ekim Devrimi’ne farklı biçimlerde yaklaşmak mümkündür, lakin onu, neokomünistlerin kıymetli bir kısmının yaptığı üzere Rus yurtseverliğinin büyük bir temaruzu olarak nitelemek düpedüz palavradır. İhtilal Rus olan her şeye dair büsbütün yabancı düşmanı süreçler doğurdu, ülkeyi parçaladı, Rusya İmparatorluğu’nun kırıntılarını acınası sömürgeler olacak halde global dünyaya iliştirdi. (İ. Druz / Ren TV, 7 Kasım)
‘Patruşev Tahran’da’
Rusya Güvenlik Kurulu Sekreteri Nikolay Patruşev’in İran başkanlarıyla görüşmelerini yorumlayan şarkiyatçı Kirill Semyonov, Vzglyad’da şu görüşü bildirdi:
“Günümüz kurallarında Moskova ile Tahran ortasındaki temasları güvenlik alanı da dahil olmak üzere azami düzeyde sürdürmemiz koşuldur. Rusya, batının yaptırımları devam ederken İran’la işbirliğini güçlendirmeyi umuyor; Nikolay Patruşev’in ziyareti üzere ziyaretler de bu istikamette muhakkak bir rol oynuyor. … Günümüzde Rusya ve İran tıpkı gemide, görüşleri pek çok noktada kesişiyor. …
Tahran ve Riyad ortasındaki tansiyon artıyor. Moskova bu durumda İran Körfezi’nin bütün devletleriyle verimli işbirliğinin devam etmesinden yana. … Bu da cepheleşmede arabulucu olarak rol oynamak için şahane bir fırsat.
Keza, Rusya ve İran’ın mutabakat yolunda görüşecekleri ve geliştirecekleri şeyler olduğu da açık. Özellikle ekonomik bağlar. Bunların şimdilik olması istenilen düzeyde olmadığı hakikat. İki ülke ortasındaki dış ticaret hacmini mesela Türkiye ile karşılaştıramayız bile. Nikolay Patruşev’in ziyaretinin ne yazık ki bu istikamette gelişme için bir momentum olamayacağı da gerçek. Fakat şayet Rusya ekonomik kalkınma alanında görüşmeler için uzmanlar gönderirse hiç kuşkum yok ki bu, belirli sonuçlar doğuracaktır.”
Nikolay Patruşev salı günü, İran Ulusal Güvenlik Kurulu Sekreteri Ali Şamhani’nin davetiyle Tahran’a gitmişti. Patruşev mevkidaşıyla görüşmenin akabinde İran’daki düzensizliklerden batılı istihbarat örgütlerini sorumlu tutmuş ve şöyle demişti: “Bu durumu hükümran bir ülkenin iç işlerine açıktan müdahale sayıyoruz.”
Patruşev ayrıyeten, Ukrayna’daki ve Yakındoğu’daki durum da dahil olmak üzere bir dizi milletlerarası sorun üzerine görüş alışverişi yaptıklarını söylemişti.
Patruşev’i daha sonra İran Devlet Lideri İbrahim Reisi de kabul etmiş, Patruşev bu görüşmenin akabinde Rusya’nın İranla stratejik işbirliğine ulusal güvenliğin sağlanmasında değerli bir öge gözüyle baktığını söylemişti. (A. Zadorojnaya / Vzglyad, 9 Kasım)
