Sabancı Üniversitesi Ferdî Akademik Gelişim Merkezi (BAGEM) tarafından hazırlanan iki farklı doküman, zelzele felaketinin ortaya çıkardığı olumsuz ruhsal tesirle baş edebilmenin yollarını anlatıyor.
BAGEM tarafından hazırlanan “Afet Sonrası Psikososyal Yardım Rehberi” ve “Psikolojik İlkyardım ve Süreç Yönetimi” başlıklı dokümanlarda düzgünleşme süreciyle ilgili yararlı birçok mevzuya dikkat çekiliyor.
Sabancı Üniversitesi Ferdî Akademik Gelişim Merkezi (BAGEM) tarafından hazırlanan “Afet Sonrası Psikososyal Yardım Rehberi” ve “Psikolojik İlkyardım ve Süreç Yönetimi” başlıklı iki başka doküman, zelzele felaketinin toplum psikolojisinde yarattığı aksiliklere karşı tahlil yollarını bir ortaya getirdi.
Farklı dayanak hizmetlerinin bütünleştirici bir ortamda iş birliği içinde çalışmasına dayanak olmak amacıyla Sabancı Üniversitesi bünyesinde çalışmalarını sürdüren Ferdî ve Akademik Gelişim Merkezi Direktörü Prof. Dr. Alpay Filiztekin, “Bu dokümanlarla sarsıntı felaketi sonrasında ortaya çıkan ruhsal meselelerin hakikat anlaşılmasını ve sürecin hakikat yönetilmesini sağlamak için bir rehber oluşturmayı amaçladık.
Bu sıkıntı günlerde her iki kitapçığın da toplumun tüm kesitlerine içinde bulundukları durumu anlamaları ve buna nazaran bir yol izlemeleri konusunda yarar sağlamasını ümit ediyoruz” değerlendirmesini yaptı.
Yaşanan son sarsıntı felaketinin akabinde BAGEM Ekibinden Klinik Psikolog Tuğçe Küpeli tarafından hazırlanan “Afet Sonrası Psikososyal Yardım Rehberi”nde, doğal afetlerin; bireylerin fiziksel, toplumsal, duygusal fonksiyonelliğini ya da ruhsal açıdan yeterli hissetmesini olumsuz etkileyen şartları barındırması nedeniyle travmatik tesirler doğurabildiğine dikkat çekiliyor. Afet sonrasında yaşanan süreksiz bir şok, dehşet, öfke, suçluluk, utanç, çaresizlik ve/ya ümitsizlik hislerinin bireylerde yaratacağı olumsuz tesirler şöyle sıralanıyor: Yer- mekan- vakte dair baş karışıklığı, uykusuzluk ve uyku problemleri, İştah kaybı ya da iştahta artış, kararsızlık, dikkati toplayamama, unutkanlık, genel ilgisizlik, bağışıklık sisteminde bozulma, huzursuzluk, güvensizlik, insanlardan uzaklaşma, ani öfke patlamaları, kendini reddedilmiş ya da terk edilmiş hissetme, çok yargılayıcı ve suçlayıcı olma, bedensel ağrı ve acılar, kalp atışlarında düzensizlik, bulantı, iştah değişimi, ani irkilmeler yaşama.
Bu olumsuz tesirlerle başa çıkılabilmesi için tekliflerin sıralandığı dokümanda, ruhsal travma ile başa çıkılamadığının düşünülmesi durumunda bir ruh sıhhati uzmanından dayanak alınması öneriliyor.
BAGEM’de misyon alan Klinik Psikolog Kaan Kabukçu tarafından hazırlanan “Psikolojik İlkyardım ve Süreç Yönetimi” başlıklı dokümanda ise ruhsal birinci yardım gerektiren durumlar sıralanıyor ve ruhsal birinci yardımın değerli adımları anlatılıyor. Buna nazaran ruhsal birinci yardımda yer alan adımlar şu biçimde sıralanıyor:
- Tanışma ve bağ kurma,
- Temel ruhsal ve fizikî gereksinimlerin tespit edilmesi,
- İhtiyaçların karşılanmasına yardımcı olmak,
- Psikiyatrik acil durumlar için yönlendirmeleri gerçekleştirmek,
- Olayın uzun periyotlu tesirlerinden korumak,
- Normalleşmeyi kolaylaştırmak,
- Stabilizasyona takviye olmak,
- Akut travmatik gerilim yansıları konusunda rehberlik etmek,
- Baş etme düzeneklerini desteklemek,
- Dirençliliği artırmak.
Psikolojik birinci yardımın bir tedavi formülü olmadığının; “bakmayı, dinlemeyi, bağ kurmayı ve yönlendirmeyi amaçlayan bir prensip olduğunun vurgulandığı dokümanda akut devirde ortaya çıkan yan tesirlerin geçmemesi ve günlük hayatı kişi için sıkıntı kılması durumunda uzman takviyesine başvurulması gerektiği vurgulanıyor.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
