Beyin anevrizması; beyni besleyen ana atardamarlarının zayıf bölgesinin balon formunda genişlemesi olarak tanımlanıyor. Genel olarak ülkemizde her 100 bireyden 1’inde görülen beyin anevrizmalarının en tehlikeli komplikasyonu ise beyin kanamasına yol açabilmesi. Anevrizması olan şahısların anevrizmasının büyüklüğüne nazaran değişen oranlarda kanama riski bulunuyor ve baloncuğun patlaması sonucu beyinde kanama gelişebiliyor. Kanamamış olan anevrizmaların büyük çoğunluğu belirti vermeden ve ekseriyetle diğer bir gaye için yapılan beyin görüntülemelerinde tesadüfen saptanıyor. Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, kanamış olan anevrizmaların en tipik belirtisinin ise apansız başlayan şiddetli baş ağrısı ve genel durumda kötüleşme olduğuna dikkat çekerek, “Hastalar bu durumu ‘hayatımın en şiddetli baş ağrısı’ halinde tanım ediyorlar. Baş ağrısına bazen kısa vadeli şuur kaybı, bulantı ve kusma eşlik edebiliyor. Nadiren de olsa epileptik nöbet görülebiliyor. Bu tabloda hastanın en kısa müddette sıhhat kuruluşuna başvurması hayat kurtarıcı olabiliyor” diyor.
Günler öncesinden ‘uyarıcı’ baş ağrıları gelişebiliyor
Anevrizmanın damar duvarı ince olduğu için bu bölgeden patlayarak kanamaya yol açabiliyor. Bazen anevrizma patlamadan evvel sızıntı halinde kanamalar da olabiliyor. Yapılan çalışmalarda; hastaların yüzde 15-50’sinde patlamadan 6-20 gün evvel gelişen hafif kanamalar nedeniyle ani ve şiddetli baş ağrısı görüldüğü bildirilmiş. Beyin kanaması geçiren hastaların yüzde 10-15’inde ani vefatlar oluşabileceği için bu durumda vakit kaybetmeden sıhhat kuruluşuna başvurmak büyük kıymet taşıyor. Günümüzde anjiografik tomografi, MR anjiografi ve klasik anjiografi usulleriyle beyin anevrizmasına teşhis rahatlıkla konulabiliyor.
Kadınlarda 2 kat daha fazla görülüyor
Beyin anevrizmalarının neden oluştuğu şimdi tam olarak aydınlatılmamış olsa da birtakım etkenlerin riski artırdığı biliniyor. Anevrizma tüm dünyada erkek ve bayanlarda eşit dağılım gösterse de, 50 yaş üstünde bu oran bayanlarda 2 kat fazla görülecek formda değişiyor. Bu artışta damar sıhhatini koruyan östrojen hormonunun menopozla birlikte azalmasının tesirli olduğu belirtiliyor. Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, “İleri yaş, hipertansiyon, sigara ve çok alkol kullanımı, ateroskleroz (damar sertliği), travmalar ve endokardit üzere hastalıklar anevrizma riskini yükseltiyor. Bunların yanı sıra polikistik böbrek hastalığı ve fibromüsküler displazi üzere kimi hastalıklarda da anevrizmanın görülme sıklığı daha yüksek oluyor” diyor. Doç. Dr. Yaşar Bayri, ailede birden fazla bireyde var olan anevrizma hikayesinin de riski artırdığına işaret ederek, “Bu nedenle ailesinde fazla sayıda bireyde anevrizma hikayesi olanların risk faktörleri ve tarama yapılması için doktorlarına başvurmaları öneriliyor. Çünkü erken devirde önlem alınması hastanın hayatının kurtulmasını sağlıyor” bilgisini veriyor.
Tedavide birinci üç gün çok önemli!
Anevrizma, çoğunlukla damarların ikiye ayrıldığı ve kan akımının fazlaca zorladığı damarlarda, kan damarı duvarlarının incelmesinden kaynaklanıyor. Kan bu incelmiş olan damarlarda akışını sürdürürken, kan basıncındaki artış damardaki küçük bir bölgenin tıpkı bir balon üzere dışarı hakikat şişmesine yol açıyor. Şayet damar gereğinden fazla zayıflamışsa yahut içerisindeki basınç ani artmışsa patlıyor ve bunun sonucunda ‘beyin kanaması’ oluşuyor. Kanamanın gerçekleşmesi halinde anevrizmanın birinci 3 gün içinde tedavi edilmesi büyük kıymet taşıyor. Çünkü bir kere patlamış ve beyin kanamasına yol açmış olan anevrizmanın ikinci kere kanama riski çok yüksek oluyor.
Klips usulüyle kanama riski önleniyor
Beyin anevrizmalarının tedavisinde maksat, baloncuğun patlaması sonucu gelişebilecek olan beyin kanaması riskini ortadan kaldırmak. Bunun için iki tedavi sistemine başvuruluyor: Balonun açık cerrahi ile klipslenmesi yahut endovasküler teşebbüsler, bir öteki deyişle damar içi uygulamalar ile kapatılması. Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Yaşar Bayri, “İşlemin hangi metotla yapılacağına karar verilmesinde; anevrizmanın boyutu, yerleşim yeri, hastanın yaşı ve genel sıhhat problemlerinin varlığı üzere birçok faktör tesirli oluyor” diyor. Açık sistemle yapılan anevrizma ameliyatlarında, mikroskop altında mikrocerrahi formüller kullanılarak, genişlemiş olan baloncuğun boynuna uygun olanveklips denilen kıskaçlarla anevrizmanın kapatıldığını belirterek, “Sorunlu bölgenin sirkülasyon dışına bırakılması sayesinde kanın anevrizmayla münasebeti kesiliyor. Kan genişlemiş olan damarın içine giremediği için kanama riski önlenmiş oluyor” diyor. Endovasküler usulde de ekseriyetle kasıktan yerleştirilen kateter aracılığıyla anevrizma kesesi coil ismi verilen tel gibisi husus ile doldurularak kapatılıyor. Doç. Dr. Yaşar Bayri, anevrizmaların çok büyük olduğu ya da kapatma sürecinin her iki usulle de yapılamadığı tablolarda by-pass cerrahisi sistemine başvurulduğunu söyleyerek, “Kanamamış anevrizmalarda ise anevrizmanın boyutuna, biçimine ve kanama riskini arttıracak faktörlerin varlığına nazaran nasıl takip edileceğine karar veriliyor.” diye konuşuyor.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
