Sürdürülebilirlik Akademisi tarafından, bu yıl 8’incisi düzenlenen ‘Sürdürülebilir Besin Doruğu 2022’ ve ‘Dünya Besin Günü Buluşması’nda, kamu ve özel dal temsilcileri, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenler tarafından, Rusya-Ukrayna savaşı ile iklim krizinin gölgesinde, sürdürülebilirliğin ne derece acil ve kıymetli olduğunun altı çizildi. Bu yıl “Gıda Sistemleri Dönüşümü Sağlıklı Gezegen, Sağlıklı İnsan” temasıyla gerçekleştirilen Dorukta, tarladan sofraya kadar olan tedarik zincirinde yaşanan besin kayıpları, israfın boyutu ve yüksek enflasyon ve pandemi ile değişen tüketici alışkanlıkları ortaya konuldu. 18 Ekim’de Fairmont Quasar Istanbul otelde gerçekleşen Tepe 19 Ekim’de online olarak devam etti.
Sürdürülebilirlik Akademisi Lideri Murat Sungur Bursa, Sürdürülebilir Besin Zirvesi’nin açılışına, Bartın Amasra’da yaşanan maden kazasından duyduğu üzüntüyü lisana getirerek konuşmasına başladı. Bursa, ateşin düştüğü yeri yaktığının altını çizdi. Dünyada sürdürülebilirliğin en değerli tehditlerinin kazalar ve doğal afetler olduğuna işaret eden Bursa, bu kazaların gerisinden gerçek derslerin çıkartıldığını düşünmediğini belirtti.Dünyada önemli bir sürdürülememezlik tasası bulunduğunu söz eden Bursa, bu noktada eserlerin herkesin ulaşabileceği kalite ve maliyette olmasının sağlanması ve doğal kaynakların gelecek kuşaklara aktarılması gerektiğinin altını çizdi.
Tarım ve Orman Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlgiler Genel Müdürü Fuat Kasımcan, Tarım ve besinde kimseyi geride bırakmama maksadını, Türkiye’nin uzun müddettir benimsediği bir yaklaşım olduğunun altını çizen Kasımcan, “Bakanlığımız, finansmanını büsbütün Türkiye’nin sağladığı ‘FAO paydaşlık programları’ ile Türkiye’nin bu alanlarda sahip olduğu bilgi birikimini, FAO’nun teknik dayanağıyla Orta Asya’dan Balkanlar’a, Kafkasya’dan Afrika’ya 20 farklı ülkeyle paylaşıyor. Vizyonumuz her vakit kimseyi geride bırakma oldu” açıklamasında bulundu. Dünyanın hala bir açlık ve yoksulluk gerçeğiyle yüz yüze olduğunu söyleyen Kasımcan, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Raporlar, 2030’da dünya nüfusunun yüzde 8’ini oluşturan 670 milyon insanın açlıkla gayret edeceğini gösteriyor. Araştırmalar, besin gereksiniminin karşılanması için üretimin yüzde 60 artırılması gerektiğini ortaya koyuyor. Daha fazla üretmeli, tarımdan besine israf etmemeliyiz.
Zirvede “Gıda Sistemlerinin Dönüşümü” başlıklı oturumda Prof. Dr. Ali Atıf Bir’in sorularını yanıtlayan Yıldız Holding İdare Heyeti Lideri Ali Ülker, yurt dışında 25, yurt içinde 40 fabrikayla faaliyet gösterdiklerini söz etti.Dünyadaki kaynakların sınırsız olmadığını, o nedenle şuurlu formda tüketmek gerektiğinin altını çizen Ülker, sürdürülebilirlik için geri dönüşümün de değerli olduğunu vurguladı. Sivil toplum kuruluşlarının da sanayi üzerinde önemli tesiri olmaya başladığına işaret eden Ülker, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Gelişmiş toplumlarda fiyat artık tek gösterge olmaktan çıktı, eserin etiket bilgileri, hammaddenin nereden tedarik edildiği artık çok kıymetli. Yağmur ormanlarına ziyan vermemesi üzere mevzular çok önemli” dedi.
Zirvede “Gıda Endüstrinin Dönüşüm Yolculuğu” panelinin moderatörlüğünü Fortune Türkiye Genel Yayın Yönetmeli Şule Laleli yaptı. Panelde Aromsa Genel Müdürü Murat Yasa, doğayı bilimle birleştirme mottosundan bahsetti. Bilhassa sanayi kitlesine hitap ettiklerini söyleyen Yasa, pandemideki kapanma periyoduna rağmen, kapasite artırımı yatırımlarını durdurmadıklarını, hammadde stoklarını üç misli artırdıklarını, bunun için de müşterileriyle yakın bütçe çalışmaları yaptıklarını söyledi.
Kendi Kesimimizde Karbon Nötr Üretim Yapan Tek Firmayız
Palsgaard Türkiye Genel Müdürü Cengiz Altop, yeni eserler ve tahlillerle endüstride birçok adımların atıldığını söyledi. Karbon nötr olmanın 2011’de hedeflendiğini söyleyen Altop, kelam konusu gayeye 2018’de erişildiğini belirtti. Altop, “Bugün dünyada kendi dalında, dört kıtada, 6 fabrikada karbon nötr üretim yapan tek firmayız. Bizim eserlerimizi kullanan firmalar da kendi sürdürülebilirlik maksatlarına daha kolay ulaşabiliyorlar dedi.
4 Milyar Nüfuslu Coğrafyaya Hizmet Veriyoruz
Yıldız Holding Kurumsal Strateji, İş Geliştirme ve M&A Lideri Fezal Okur Eskil, Yıldız Holding olarak geniş bir operasyon yürüttüklerini, 130’dan fazla ülkede bulunduklarını, 4 milyar nüfuslu bir coğrafyaya hizmet verdiklerini, 350’ye yakın markaları olduğunu ve dünyada bisküvide 2’nci büyük, çikolatada 7’inci büyük oyuncu olduklarını açıkladı. Eskil, 21’i yurt dışında, 25’i yurt içinde 46 üretim tesisiyle üretim yaptıklarını, 70’den fazla pasaporta sahip 71 bini aşkın çalışanları bulunduğunu ve Türkiye’nin yanı sıra dünyanın farklı coğrafyalarında binlerce çiftçiyle çalıştıklarını söyledi.
Zirvede “Geleceğin Besin Sistemini birlikte Yaratmak” oturumunda Ferrero Fındık Genel Müdürü Bamsi Akın, fındık üretiminin yüzde 60-70’inin Türkiye’den tedarik edildiğini belirterek, “Karadeniz’de 550 bin üreticimiz büyük emeklerle bu fındıkları üretiyor. Yıllık da 700-800 bin ton civarında fındık üretimini gerçekleştiriyor. Ferroro için Türkiye, çok başka bir yere sahip” dedi.
Schneider Electric Türkiye Ülke Müdürü İsmail Yamangil, Türkiye’de fabrika ve ofislerinde 2 bin şahsa istihdam sağladıklarını, verimlilik, dijitalleşme ve sürdürülebilirlik yolunda çalışmalarını sürdürdüklerini vurguladı. Yamangil, günümüzde kentleşmenin artmasının, tarım alanlarının daralması, güç ve suya gereksinimin artmasını beraberinde getirdiğine kaydetti.
Merieux Nutrisciences Türkiye Genel Müdürü Sabahnur Demirci, besinde taklit ve tağşiş konusuna değindi. Demirci, “Gıdada taklit ve tağşiş 2021’e nazaran yüzde 23 artmış, 2020’ye nazaran de yüzde 70 artış var. Markalarımızın, satın aldıkları girdilerde taklit ve tağşişe maruz kalmamaya çok dikkat etmeleri gerekiyor. Artan rekabet, güç maliyetleri derken üreticilerimiz ya da perakendecilerimiz, aslında güç bir periyottan geçiyor. Yeni besin tehditleri ortaya çıkıyor. Tüketicilerin sağlıklı besine erişimi sürdürülebilirliğin çok kıymetli bir kısmı. Adil formda bir dağılım çok önemli” dedi.
Metro Türkiye Genel Müdürü Sinem Türüng, sürdürülebilirliğin ehemmiyetini vurgulayarak, “Gelecek jenerasyonların, torunlarımızın Boğaz’ın lüferini, Taşköprü’nün sarımsağını tadabilmesi için besinin sürdürülebilirliği son derece kıymetli. Biz Metro Türkiye olarak, lezzetlerimizin gelecek jenerasyonlara ulaştırılması için çalışıyoruz” dedi. Dünyada üretilen besinin üçte birinin çöpe gittiğine işaret eden Türüng, “Bu inanılmaz bir sayı. Birleşmiş Milletler (BM) 2021 yılı raporuna nazaran, her yıl 1 milyar tonluk besin çöpe gidiyor. Türkiye’de de 3’te bir besinin çöpe gittiğini görüyoruz” dedi.
Tarım ve Orman Bakanlığı Eski Bakan Yardımcısı Ayşe Ayşin Işıkgece, dünyada 2050 yılında mümkün 0,5 derece ısı farkının, dünya nüfusunun yarısının susuzluk riski altında kalacağını gösterdiğine işaret ederek, “Bu durum iki kat orman yangınları, kuraklık, sel ve taşkınları da beraberinde getirmek demek. 1 milyon çeşit yok olma tehdidi altında. Yüzde 25’de randıman kaybı kelam konusu” dedi. Denizlere bakıldığında, dünyada en fazla sıcaklık artışının Kuzey Kutbu, Karadeniz ve Akdeniz’de görüldüğünün altını çizen Işıkgece, Karadeniz’de son 60 yılda sıcaklığın 2 derece arttığını belirtti. Ayşe Ayşin Işıkgece, şöyle devam etti: “Akdeniz’de istilacı yabancı tıp sayısı 600 tane daha arttı. Marmara’da 628 arttı, ayrıyeten Marmara’nın Akdeniz’leşmesi ve Karadeniz’in Akdeniz’leşmesi üzere bir duruma gerçek gidiyoruz. Burada çeşitlerin yer değiştirmesi ya da yok olması üzere bir tarafa gerçek gidiyor” dedi. Işıkgece, sürdürülebilirlik konusunda “mış” üzere yapmadan, bu işe para, vakit ayırmanın sonuca gitmede değerli olduğunu vurguladı.
Ipsos Chief Client Officer Yasemin İhtimam Gürelli, Türkiye’de 10 bin hane halkları ile yaptıkları son araştırmaya nazaran, tüketicilerin büyük bir oranının indirim fırsatlarını yakından takip ettiğini, bilhassa bakliyat, et, süt ve süt eserlerinde indirim ve promosyon takibinin birinci sırada geldiğini açıkladı. “Tüketici değişiyor” diyen Gürelli, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Market markalı eserlerde önemli bir artış var. Hiçbir markalı esere kapı açtırtmıyor diyebiliriz. Nedir bunlar? Bakliyat, süt ve süt eserleri üzere.. Kuruyemişte açık pazara kayışlar olduğunu görüyoruz. Şunu da unutmayalım, pandemide konuta kapandık ve şu anda da enflasyonla uğraş içinde bir toplum var karşımızda.
Zirvede, “Sürdürülebilir Besin İçin Yenilikçi Tarım ve İnançlı Gıda” oturumunda konuşan Balparmak Ar-Ge ve Kalite Yöneticisi Dr. Emel Damarlı, arıların doğal hayata ve sürdürülebilirliğe katkısından bahsetti. Bir emekçi arının 3 hafta yaşayabildiğini söyleyen Damarlı, “Bir çay kaşığının ucu kadar bal üretebiliyor. Gezegenimizin var oluşuna sonsuz katkı sağlıyor. Bal, polen, arı sütü üzere sıhhat yararlı eserler üretiyor. Tahminen Anstein’ın dediği üzere, “Arılar olmazsa gezegenimiz 4 yılda biter” boşuna bir cümle değil bu. Hayatın sürdürülebilirliği büsbütün arılara bağlı” dedi.
Piks Kurucu Ortak Mehmet Emekli de yeni jenerasyon çiftçilik çalışmalarından bahsetti. Kentte tarım kapsamında bir pilot çalışma yaptıklarını ve bunu İstanbul’a taşıdıklarını söyleyen Emekli, üretim yaparken tabiat dostu olmaya uğraş ettiklerini, yağmur sularını, güneş gücü kullandıklarını ve taşınma sırasında israfın önlenmesini hedeflediklerini açıkladı. Bu işte Kuba’nın çok güzel olduğunu, Paris’in muhtaçlığının yüzde 30’una kadar üretim yapabildiğini, İstanbul’un şimdi yüzde 8 düzeyinde bulunduğuna dikkati çeken Emekli, bu oranı daha üstlere taşımak için çalışmalarını sürdürdüklerini açıkladı.
Cargill Türkiye Orta Doğu, Afrika ve Hindistan Kurumsal İlgiler İcra Konseyi Üyesi İstek Kaymanlı Örsel, besin bölümünde sürdürülebilirliğin bir seçenek olmadığını, dünyanın sürdürülebilir ve sağlıklı beslenmesi için çalıştıklarını söyledi.
Ak Gıda-İçim Süt Tedarik Zinciri Yöneticisi Levent Özcan, sağlıklı eserler üreten bir şirket olduklarını, geçen yıl karbon salınımını ne kadar düşürebileceklerine yönelik çalışma yaptıklarını ve burada yüzde 10 gaye koyduklarını söyledi. Özcan, bugün iş görüşmelerinde de karbon nötr konusunu anlatırken yüzlerde gülümseme gördüklerini söz etti. Kendilerinin bir yıllık bir çalışmayla taşıma hadlerini geçmeden 29 ton taşıyabilen, Avrupa’nın da en yüksek taşıma kapasitesine sahip treylerini yaptıklarını açıkladı.
Zirvenin 2’nci gününe konuk olan ve açılış konuşmasını yapan FoodDrinkEurope Genel Yöneticisi Dirk Jacobs, küresel seviyede besin ve güç güvensizliğine işaret ederek, “Bu durum, açlık oranını da artırıyor. Geceleri aç yatan insan sayısı da artıyor. Pandemi ve iklim değişikliği nedeniyle bunlar için çok az şey yapılabiliyor. Aslında kusursuz bir fırtına içindeyiz ve bunlara hazırlıklı olmalıyız. Yoksa açlığın, toplumsal huzursuzluğun artması riskini yaşıyoruz. Dedi.
Zirve kapsamında, “Gıda endüstrinin dönüşümü ve yeni parametreler” oturumu da düzenlendi. Oturuma katılan Tat Besin Genel Müdürü Cihan Albaş, gıda ve tarımda değişim gereksiniminin güzel anlamak gerektiğini söyledi. İnsanların artık beslenmek için değil, sağlıklı ve yeterli yaşamak için yemek yemeyi tercih ettiğini, bu durumun diyet tercihlerine de yansıdığına işaret eden Albaş, “Yapılan araştırmalarla yüzde 72 üzere yüksek oranda insanların bilinçlendiğini, önemli bir etiket okur-yazarlığı başladığını görüyoruz” dedi.
Gençleri Tarımda Tutacak Proje Geliştirdik
Yaşar Holding Kurumsal Finans ve Strateji Yöneticisi Melis Arıs, güvenilebilir besin ve fiyat istikrarının, tarımda sürdürülebilirliğin sağlanmasıyla mümkün olduğunu söyledi. Devreye aldıkları kimi projelerden de bahseden Arıs, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Pınar Enstitüsü yürütücülüğünde, ‘sütümüzün geleceği şuurlu ellerde’ projemizi gerçekleştiriyoruz. 8 binin üzerinde çiftçimize ulaştık. Tekrar bir öteki projemizle gençlerin tarımda tutulmasını hedefliyoruz. Tarımda her 3 çiftçiden 2’sinin 45 yaşın üzerinde olduğu varsayım ediliyor. Biz de genç çiftçi mesleksel ve ferdi kapasite gelişimi programını birinci etapta İzmir’de uygulamaya aldık. Emelimiz gençlerin tarımda tutulmasını sağlayacak ögeleri belirlemek dedi.
Zirvede besin ve tarımda sürdürülebilir finansman modelleri de ele alındı. S&P Global’den Konstantin Potapov, bu yıl sürdürülebilir tahvil ihraçlarının 1,5 trilyon doları geçmesini beklediklerini açıkladı. Şirketlerin finansal çerçevesine baktıklarını, burada yeşil bonoların devreye girdiğini söyleyen Potapov, “Bir kadro faktörler belirledik. Bilhassa besinde. Burada perakende zincirleri öne çıkıyor. Tedarik zincirindeki tesirler, siber güvenlik de bu kapsamda öne çıkıyor. Uzmanlarımız sürdürülebilir finansman konusunda bölgesel ve milletlerarası ölçekte müzakerelere katılıyor. Stratejik bir yaklaşıma muhtaçlığımız var” dedi.
Davranışların Değişmesi Gerekiyor
İstanbul Teknik Üniversitesi’nden (İTÜ) Prof. Dr. Beraat Özçelik, iklim kriziyle sürdürülebilirlikte farkındalığın arttığını, bugün kullan-at sisteminin kocaman çöp yığınlarına neden olduğuna işaret etti. Döngüsel iktisada vurgu yapan Özçelik, “Hammadde kullanımını azaltmak, tüketebileceğimiz kadar satın almak, paylaşım iktisadı ve geri dönüşümün sisteme katılması gerekiyor. Böylelikle hiçbir şey atılmadan değerlendirilmiş oluyor. Lakin döngüsel iktisadın de popülist yaklaşımlardan çıkıp daha sürdürülebilir hale gelmesi gerekiyor. Bunun için de davranışların değişmesi gerekiyor. Zira hem üretimin, hem tüketimin tıpkı formda sürdürülebilir olması gerekiyor” değerlendirmesinde bulundu.
Dünya Bankası Kıdemli Tarım Finansmanı Danışmanı Bora Sürmeli, çiftçilerin finansmana erişim ezasına dikkat çekti. Bankacılık sistemi tarafından çiftçilere bugün 238 milyar liralık finansman sağlandığına işaret eden Sürmeli, bütün yükün kamuda olduğu, alternatif finansman modellerinin çok fazla kullanılmadığını, özel bankaların daha az yer aldığı bir finansman iklimi görüldüğünü söyledi. Sürmeli, farklı finansman araçlarını gündeme almanın özel bankaları da finansmana çekebileceğini söz etti.
Sosyal Teşebbüsçü Ebru Baybara Demir, tarımın artık yalnızca çiftçilerin değil, kentlerin de sorunu olduğuna işaret etti. Pandeminin esasen yerelleşmek gerektiğini gösterdiğini belirten Demir, şöyle devam etti: “Yaş ortalaması 53 olan çiftçilerimiz klasik tarımı düzgün biliyorlar. Dünyada sürdürülebilirlikte küçük çiftçiler çok değerli. Bu insanların en büyük sorunu göç ve işsizlik. Onları tarımda tutmak zorundayız. Üretimi tekrar gözden geçirmeliyiz” dedi. Mardin’de işbirliğine gittiklerin kooperatiflerin eserlerinin pazara ulaştırılmasını sağladıklarını söyleyen Demir, “Yerinde üretmek, yerinde üretmeyi desteklemek ve yerinde tüketmeye davet etmek bu işin mottosu olmalı” dedi.
İş dünyasının takviyesi sürüyor
8. Sürdürülebilir Besin Zirvesi’nin ana sponsorları Aromsa, Yıldız Holding, Palsgaard.
Platin sponsorlar; Ferrero Fındık,Pınar, Schneider Electric.
Altın sponsorlar; Cargill, Haribo,Tat
Gümüş sponsorlar; Balparmak,Banvit,Golf,Herbalife Nutrition,İreks, Mérieux NutriSciences Türkiye,Metro,Modern Çikolata, Söke ve Şok.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
Beyaz Haber Ajansı
