TBMM Genel Şurasında, “dezenformasyonla çaba düzenlemesi” olarak bilinen Basın Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin birinci kısmının üzerindeki görüşmeler tamamlandı.
Teklifin birinci kısmında yer alan unsurları üzerinde kelam alan muhalefet milletvekilleri, düzenlemelere yönelik tenkitlerde bulundu. GÜZEL Parti İstanbul Milletvekili Ümit Beyaz, gazetecilerin basın kartı iptal şartlarının Basın İlan Kurumunun keyfiliğine terk edildiğini savundu. Kanun teklifinin 29’uncu hususunun belgisiz, muğlak ve yoruma açık bir hata tarifi getirdiğini ileri süren Beyaz, bu hususla “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” hatasını işleyen gazetecinin hangi cürmü işlediğini bile anlamadan komite keyfiyetiyle basın kartını kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya bırakıldığını söyledi.
PROTESTO NEDENİYLE 29. UNSUR GÖRÜŞÜLEMEDİ
Teklifin görüşüldüğü sırada TBMM’de gerginlik yaşandı. Teklifin reaksiyon çeken ve muhalefetin “sansür yasası” olarak isimlendirdiği 29. hususa gelindiğinde muhalefet sıraları pankart açıp dakikalarca alkışlı protesto yaptı. TBMM Başkanvekili Haydar Akar, TBMM İçtüzüğü’nün 68. hususu gereği Genel Şurası kapattı. Görüşmeler bugün devam edecek.
TARTIŞMALI HUSUSUN DETAYLARI
Peki, muhalefetin “sansür yasası” dediği ve gazetecilere 3 yıla kadar mahpus cezası getireceği sebebiyle eleştirilen 29. unsur aslında ne diyor? Bu husus içeriğinde tam olarak neler anlatılıyor?
Türk Ceza Kanunu’nun 217. hususuna ek yapan kelam konusu 29. unsurda, “(1) Yalnızca halk ortasında telaş, endişe yahut panik yaratma saikiyle ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu nizamı ve genel sıhhati ile ilgili gerçeğe ters bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli halde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar mahpus cezasıyla cezalandırılır. (2) Failin, hatası gerçek kimliğini gizlemek suretiyle yahut bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, üstteki fıkraya nazaran verilen ceza yarı oranında artırılır.” deniliyor.
TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ: ÖZGÜRLÜKLER ÖNÜNDE MANİ YARATACAK
Kanun teklifinin kimi unsurları ve bilhassa 29. hususu, hem birtakım siyasalların hem kimi hukukçuların hem de basın mensuplarının reaksiyonunu çekti. Bahisle ilgili Türkiye Barolar Birliği tarafından yapılan açıklamada, basın özgürlüğünün kısıtlanacağını öne sürülerek şunlar söz edildi: “Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu Lideri’nin re’sen içerik çıkarma/erişimin engellenmesi kararı verebildiği alanın genişletilmesinin ve bilhassa Türk Ceza Kanunu’na 217/A hususu ile “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” isimli yeni bir cürüm tipi eklenmesinin hak ve özgürlükler önünde pürüz yaratacağını şimdiden öngörebiliyoruz. Bu haliyle kamuoyuna dezenformasyonla uğraş etiketi altında sunulan Teklif’in tabir özgürlüğü hakkının engellenmesine yönelik yeni bir araç olarak kullanılabileceğinin farkındayız. Türkiye’nin, eleştirel her türlü niyetin bastırıldığı ve yasaklarla anılan bir ülke olmaması için, hak ve özgürlük alanlarını daraltan değil koruyan hukuksal düzenlemelere muhtaçlık duyulduğunu bir defa daha hatırlatıyoruz.”
SUÇ TEŞKİL EDEN 5 ŞART
Yeni kanunla bir arada “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” hatası tanımlanıyor. Cürmün oluşması için şu 5 kaide aranacak:
- Yayılan haber gerçek değilse
- Ülkenin güvenliği ve kamu sıhhatini ilgilendiriyorsa
- Halk ortasında endişe, panik ve tasa oluşturma kastı varsa
- Kamu barışını bozmaya yönelik ise
- Aleni ise (yani ilgisi olmayan bireylere ulaşabilecekse) bu bireylere 1 yıldan 3 yıla kadar mahpus cezası verilebilecek.
Yasa ile Türkiye’de haber üreten ve yayın yapan internet medyası, toplumsal ağ şirketleri, halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayan kuruluşlar ve şahıslar faaliyetlerinden sorumlu tutulacak.
