Deprem ülkemizin bir gerçeği. Her yıl Türkiye’de küçük yahut büyük şiddetli sarsıntılar meydana geliyor.
Bu sarsıntılardan doğabilecek maddi ziyanlar için DASK tarafından çalışmaları yürütülen Mecburî Sarsıntı Sigortası bulunuyor fakat karşılaştırma sitesi encazip.com’un yaptığı araştırmaya nazaran, Türkiye’de 8,5 milyon konutun Mecburî Zelzele Sigortası devam etmiyor. Zarurî Zelzele Sigortasını devam ettirenlerin oranı yüzde 57,5.
Türkiye bir zelzele ülkesi. Büyük ve küçük şiddetteki sarsıntılar her yıl ülkemizin farklı bölgelerinde meydana geliyor. Bunların kimileri ise 6 Şubat’ta yaşadığımız Kahramanmaraş merkezli ve 11 vilayetimizi etkileyen zelzeleler üzere üzücü can kayıplarına ve ağır hasarlara neden olabiliyor. En azından maddi hasarların karşılanması ve zelzele sonrasında vatandaşların ömrünün kaldığı yerden tekrar itimatla devam edebilmesi hedefiyle 2000 yılında Mecburî Zelzele Sigortası hayata geçirildi. Mecburî Sarsıntı Sigortası devlet tarafından sunulan ve Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından çalışmaları yürütülen bir garanti. Bu sigorta mukavelesinin mühleti ise bir yıl. Bir yılın sonunda mukavelelerin yenilenmesi gerekiyor. Karşılaştırma sitesi encazip’un yaptığı araştırmaya nazaran, Türkiye’de Mecburî Zelzele Sigortasını devam ettirenlerin oranı yüzde 57,5. 2023 yılı aktüel datalarına nazaran, Türkiye’de yaklaşık 8,5 milyon konutun Zarurî Zelzele Sigortası bulunmuyor.
Maddi ziyanlar nakit olarak karşılanıyor
Zorunlu Sarsıntı Sigortası, konutları sarsıntıya ve sarsıntının direkt neden olduğu yangın, infilak, yer kayması ve tsunami üzere afetlere karşı teminat altına alıyor. Binalardaki maddi ziyanlar poliçelerde belirtilen limitler dahilinde nakit olarak karşılanıyor. Bu limitler ise Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan “Zorunlu Zelzele Sigortası Tarife ve Talimatı”na nazaran hesaplanıyor. DASK her yıl inşaat maliyetlerindeki artışa nazaran belirlediği azami bir fiyatta teminat sağlıyor. DASK’ın resmi web sitesinden alınan bilgilere nazaran, yıllık olarak düzenlenen poliçelerin prim meblağları konutun yapı usulüne, brüt yüz ölçümüne, inşa yılına, kat sayısına ve bulunduğu mahallenin risk kümesine nazaran hesaplanıyor. DASK tarafından verilen azami teminat fiyatı ise 25 Kasım 2022 tarihinden itibaren bütün yapı tiplerinde 640 bin TL.
Köy yerleşimleri ise sigorta kapsamı dışında
Evinin pahası DASK tarafından verilen azami teminat meblağını aşan şahıslar isterlerse aşan kısım için sigorta şirketlerinden ek teminat alabiliyor. Bunun için özel sigorta şirketlerinden konut sigortası olması gerekiyor. Köy yerleşimleri sigorta kapsamı dışında yer alıyor, köylerdeki yapılar için ise İhtiyari Sarsıntı Sigortası yaptırılabiliyor. Sürecin işleyişi şu biçimde oluyor: Yaşanan sarsıntının akabinde depremzedeler hasar müracaatında bulunuyor, müracaatın akabinde DASK hasar tespit vazifelisi sigortalı konutları ziyaret ediyor ve hasarı tespit ederek tazminat meblağı belirleniyor. Tazminat meblağı müracaat sahibine (tapuda ismi geçen kişiye) en kısa vakitte ilgili bankalar aracılığıyla ödeniyor.
DASK sigortası neleri kapsıyor
Zorunlu Sarsıntı Sigortası ile zelzele sırasında büsbütün ya da birtakım yerleri ziyan görmüş binalar teminat altına alınıyor. Temeller, ana duvarlar, bağımsız kısımları ayıran ortak duvarlar, bahçe duvarları, istinat duvarları, tavan ve tabanlar, merdivenler, asansörler, sahanlıklar, koridorlar, çatılar, bacalar ve yapının bunlara misal nitelikteki tamamlayıcı kısımları bir ortada ya da başka ayrı teminat kapsamında yer alıyor.
Eşyayı, iş ve kar kaybını kapsamıyor
Enkaz kaldırma masrafları, kar kaybı, iş durması, kira mahrumiyeti, alternatif ikametgah ve işyeri masrafları, mali sorumluluklar ve gibisi ayrıca ileri sürülebilecek başka bütün dolaylı ziyanlar, her türlü taşınır mal, eşya ve benzerleri, tüm vücudu ziyanlar ve vefat, manevi tazminat talepleri, zelzele ve sarsıntı sonucu oluşan yangın, infilak, tsunami yahut yer kaymasının dışında kalan hasarlar, zelzeleden bağımsız olarak, binanın kendi kusurlu yapısı nedeniyle vakitle oluşmuş ziyanlar ise bu sigortayı kapsamıyor. Bu hasarlar için Mecburî Sarsıntı Sigortasına ek olarak farklı konut sigortaları yaptırılabiliyor.
Kaskosu olmayan araçların ziyanları karşılanamayacak
Depremde sırf meskenler ve iş yerleri değil, araçlar da ziyan görebiliyor. r. Binlerce araç kullanılamaz hale gelebiliyor. 6 Şubat’ta meydana gelen sarsıntılarda de benzeri durumlar yaşandı fakat kaskosu olmayan araç sahipleri ziyanlarını tazmin edemeyecek. Türkiye Sigortalar Birliğinin (TSB) bilgilerine nazaran, zelzelenin meydana geldiği 10 vilayetteki 3.1 milyon aracın yalnızca 538 bini kaskolu. Oran olarak bakıldığında bu araçlardan yalnızca yüzde 17.1’inin kaskosunun olduğu görülüyor. Yani 2.6 milyon aracın kasko poliçesi yok münasebetiyle bu araçların da ziyanı karşılanamayacak.
DASK koşul fakat kâfi değil, konut sigortası da yaptırılmalı
DASK yaptırmayanların elektrik, su yahut gibisi abonelikleri de başlatamadığını tabir eden encazip.com kurucusu ve tasarruf uzmanı Çağada Kırım, DASK yaptırmanın zarurî olduğunun altını çizerek DASK’a ek olarak konut sigortası yaptırılmasının da kıymetini vurguladı. Kırım, kelamlarına şöyle devam etti: “Mevcut mevzuata nazaran DASK, sarsıntı ve sonrasında oluşacak ziyanların yalnızca 640 bin TL’sini karşılıyor, bunun üstü teminat kapsamı dışında. Muhtemel bir zelzelede konutlarda meydana gelebilecek ziyanların bilhassa de artan inşaat maliyetleri nedeniyle 640 bin TL’nin üzerinde olacağını düşünüyoruz. Zararın tamamının karşılanması ve bir afet anında zorluk çekmemek için DASK’a ek olarak konut sigortası yaptırılmasını da öneriyoruz.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
