‘Akciğerimizi Okuyoruz’ platformu üzerinden bugüne kadar yaklaşık 40 bin şahıstan elde edilen ve akciğer kanserinde erken teşhis konusunda toplumda farkındalık yaratacak datalar, Türk Tıbbi Onkoloji Derneği (TTOD) Lideri Prof. Dr. Murat Dinçer, TTOD Genel Sekreteri Prof. Dr. Hasret Sönmez, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gül Ergör ve AstraZeneca Türkiye Ülke Lideri Ecz. Serkan Barış’ın iştirakleri ile düzenlenen basın toplantısında kamuoyu ile paylaşıldı.
‘Akciğer kanserinin erken tespiti başarılı tedavi mümkünlüğünü artırır’
Toplantıda konuşan Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Murat Dinçer, “Sosyal sorumluluk projelerimiz kapsamında halkı kanser hakkında bilgilendirmek, Türkiye’de yaşayan tüm vatandaşların en uygun tedaviye ulaşması için gereken çabayı göstermek, hem tabibe hem tedaviye ulaşımı hızlandırmak üzere misyonumuz var” dedi:
Dinçer, akciğer kanserinin küçükken ve yayılmadan evvel, erken bir evrede tespit edilmesinin, başarılı bir formda tedavi edilme mümkünlüğünü artırdığına vurgu yaparak, şunları kaydetti:
Akciğerimizi Okuyoruz projesinin kıymetine vurgu yapan Dinçer, şu sözleri kullandı:
“Bir web sitesi oluşturuldu. Şahıslar anketlerle, ferdî bilgileri, sigara içip içmedikleri, kaç yıldır içtikleri, yaşları, yaşadıkları vilayetler üzere pek çok datayı girdiler. 40 binin üzerinde bu sitede giriş var. 81 vilayetten gelen tüm Türkiye’yi temsil eden ve çok geniş tabanlı bir data tabanımız oluştu. Alışkanlıklarınıza nazaran bir kanserdeki riskiniz nedir? Bu mevzuda bilgi sahibi olabiliyorsunuz. Sigara içme alışkanlıklarının dökümünü bu platformdan görmeye çalışıyoruz. Başlama yaşları, içme ölçüleri içen şahısların yaşları mevcut olan riskler üzere pek çok dataya ulaşılabiliyor. İştirakçilerde kendi riskini görebiliyor bu bahiste. Bu toplumsal farkındalığı artırmak hedefiyle yapılmış bir çalışma. Biz bu sayede bireylerin kanser hakkında daha bilgili, şuurlu olmaları ve tercihlerini ona nazaran gözden geçirmelerini dilek ediyoruz.”
Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Hasret Sönmez ise konuşmasında bilhassa onkoloji alanında bilimin çok süratle ilerlediğini belirterek, “Bunu geç fark eden bireylerin ‘Son evreymişim, benim için yapılacak bir şey yokmuş demesini istemiyoruz. Bilim çok süratli ilerliyor. Onkoloji alanındaki ilerlemeler biraz daha fazla. Her geçen gün yeni bir ilaç bizim pratiğimize giriyor” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’deki tedavi imkanlarının çok yüksek olduğuna dikkati çeken Sönmez, onkoloji tedavisi için farklı ülkelere gidilmesine gerek olmadığını söyledi.
Sönmez, akciğer kanserinin en kıymetli sebebinin sigara olduğuna vurgu yaparak, şunları kaydetti:
‘Türkiye’de her yıl 41 bin şahsa yeni akciğer kanseri tanısı konuluyor’
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gül Ergör ise erkeklerde akciğer kanseri görünme sıklığında Türkiye’nin dünyada 1’inci olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
Akciğerimizi Okuyoruz projesi kapsamında farkındalık oluşturulduğunu belirten Ergör, “Çalışmaya katılan şahısların yanıtlarının paylaşılması ikinci bir farkındalık. Değerli olan, burada tekrar tekrar vurgulanması gereken bilhassa sigara konusu. Sigara çabası uzun soluklu bir uğraş. O denli çabuk pes edilecek bir şey değil. Çabucak başarılacak bir şey değil. Daima uğraşa devam etmemiz gerekiyor. Gençlerin başlamasını engellememiz gerekiyor” tabirlerini kullandı.
Projeye şartsız dayanak veren AstraZeneca Türkiye’nin Ülke Lideri Ecz. Serkan Barış, kanseri mevt nedeni olmaktan çıkarma maksadıyla iş birlikleri yaptıklarına dikkati çekerek, şu tabirleri kullandı:
Barış, yapılan çalışmanın toplumdaki bir şahısta bile farkındalık oluşturmasının kıymetli olduğuna vurgu yaparak, “AstraZeneca olarak, bilhassa akciğer kanseri tarafında hem tarama hem teşhis hem tedavi basamaklarında olabildiğince derneklerimizle, bilim insanlarımızla birlikte hastalarımıza servis sunmaya çalışıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
Çalışmaya 81 ilin tamamından iştirak sağlandı
Toplantıda edinilen bilgilere nazaran, dünya genelinde kanser hastalıkları ortasında birinci sıralarda yer alan akciğer kanserinin başlangıç evresinde ortaya çıkan belirti ve bulguları çoğunlukla fark edilmiyor. Bilhassa sigara kullanan şahıslarda öksürük üzere kıymetli belirtiler de büyük oranda dikkate alınmadığından bu durum akciğer kanserinin çok geç evrelerde fark edilmesine neden oluyor ve tedavi sürecini epeyce zorlaştırıyor.
“Akciğerimizi Okuyoruz” internet platformu üzerinden Türkiye genelinde 81 vilayette yaşayan 38 bin 623 şahıstan anonim halde bilgi elde edilirken, iştirakçilerin yüzde 63.4’ü erkeklerden, yüzde 36.6’sı ise bayanlardan oluştu. İştirakçilerin yüzde 52.5’ini 30-49 yaş ortası şahıslar oluştururken bu kümesi sırasıyla yüzde 31.5 ile 50-69 yaş ortası, yüzde 13 ile 18-29 yaş ortası ve yüzde 3 ile 70 yaş üzeri şahıslar takip etti. İştirakçilerin yaşadığı vilayetlere nazaran dağılımda birinci sırada yüzde 24.6 ile İstanbul yer aldı. Ankara yüzde 10.8 ile ikinci olurken İzmir yüzde 9.4 ile üçüncü oldu.
Akciğer hastalığı erkeklerde daha fazla görülüyor
Platform üzerinden bilgilerini paylaşanların yüzde 6.3’ü kronik obstrüktif akciğer hastası (KOAH) ve yüzde 0.8’i akciğer kanseri hastası olduklarını söyledi. Akciğer kanseri varlığının cinsiyete nazaran dağılımında iştirakçi erkeklerin yüzde 1’i akciğer kanser hastası olduklarını söz ederken bayanların yüzde 0.6’sı akciğer kanseri hastası olduklarını söyledi. KOAH varlığının cinsiyete nazaran dağılımında ise erkek ve bayan oranları birbirine yakın çıktı. Buna nazaran erkeklerin yüzde 6.5’i bayanların ise yüzde 6.3’ü KOAH hastası olduklarını belirtti.
Yaş kümelerine nazaran akciğer kanseri varlığında yüzde 3.6 ile 70 yaş üzeri bireyler birinci sırada. Bunu yüzde 1.4 ile 50-69 yaş ortası, yüzde 0,4 ile 30-49 yaş ortası ve yüzde 0.7 ile 18-29 yaş ortası şahıslar izledi. KOAH’ın ise en çok yüzde 19.5 ile 70 yaş üzeri bireylerde görüldüğü ortaya çıktı. Bunu yüzde 11.3 ile 50-69 yaş ortası, yüzde 3.5 ile 30-49 yaş ortası ve yüzde 2.2 ile 18-29 yaş ortası bireyler takip etti.
Katılımcılarda hastalık hikayesine bakıldığında ise her dört bireyden biri (yüzde 25.3) ailede akciğer kanseri olduğunu belirtti.
Erkeklerde sigara içenlerin oranı daha fazla
Neredeyse her iki şahıstan biri (yüzde 48.4) sigara içtiğini belirtirken içmeyenlerin oranı yüzde 26.5 oldu. Sigarayı bıraktığını söyleyenlerin oranı ise yüzde 18.2. Erkeklerde sigara içtiklerini söyleyenlerin oranı yüzde 51.7 olurken bayanlarda bu oran yüzde 42.8 oldu. Ortaya çıkan bir başka değerli sonuç ise bayanların erkeklere kıyasla çok daha fazla pasif içici pozisyonda olması. Erkeklerin yüzde 4.8’i pasif içici olduğunu tabir ederken bayanlarda bu oran yüzde 10.3’e çıkıyor.
Sigarayı bırakmadan evvel içme müddeti ortalama 20 yıl
Halen sigara içenlerin içme mühletini de ortaya çıkaran sonuçlara nazaran iştirakçilerin yüzde 31.3’ü 20-29 yıldır sigara içtiğini söyledi. Yüzde 26.8’i 10-19 yıl, yüzde 16.7’si 30-39 yıl, yüzde 14.6’sı ise 1-9 yıl sigara içtiklerini belirtti. 40 yıldan fazla müddet sigara içtiklerini söyleyenlerin oranı ise yüzde 10.6. İştirakçilerin yüzde 80.1’i günde 1-20, yüzde 18.3’ü ise 21-40 adet sigara içtiğini söylerken toplam sonuçlara nazaran günde ortalama 15 sigara içiliyor. Sigarayı bırakanlarda ortalama bırakma müddeti 5 yıl oldu. Bırakmadan evvel içme mühleti ise ortalama 20 yıl olarak belirlendi.
Sigara haricinde hava kirliliği risk faktörlerinin başında geliyor
Verilere nazaran, sigara haricinde akciğer kanseri hastalığına neden olabilecek çeşitli risklere maruz kalım durumunda birinci sırada yüzde 7.1 ile hava kirliliği yer aldı. Bunu sırasıyla yüzde 3.3 ile verem, yüzde 2.9 ile elementler (ağır metaller, petrol eserleri vb.) ve radyoterapi, yüzde 1.4 ile asbest ve yüzde 0.6 ile radon takip etti.
