İshal, olağan günden farklı olarak daha fazla, sulu ve gevşek bir biçimde gerçekleşen dışkının çıkarıldığı bir bağırsak meselesidir. İshal, birkaç günde bizatihi geçebileceği üzere birtakım durumlarda daha uzun vadeli de olabiliyor. Süreksiz ishal durumuna akut ishal denir. Akut ishal, 1-2 gün içerisinde zaten geçebilen rahatsızlıktır. Bu rahatsızlık virüs, bakteri ya da bozulmuş yiyeceklerin tüketilmesi sonucu olabilir. Daha uzun periyodik devam eden ishal ise kronik ishal cinsidir.
Kronik ishal, en az dört hafta boyunca devam eden ve ekseriyetle bağırsaklarda oluşan bir hastalığın sonucunda meydana gelen bir rahatsızlıktır. Tıbbi bir durum sonucu ortaya çıkar. Örneğin, çölyak hastalığı, irritabl bağırsak sendromu ya da daima enfeksiyon rahatsızlıkları sonu kronik ishal görülmesi mümkündür. Bu rahatsızlardan kaynaklı oluşan ishal sorunu şahsa önemli rahatsızlıklar verebilir.
Temelden başlayalım, neden ishal oluruz?
Bazı tıbbi rahatsızlıklar, bakteri, virüs ve bozulmuş besinlerin tüketilmesi sonucu ortaya çıkan ishal sorununun kaynakları bunlarla hudutlu değildir. Bu rahatsızlığın oluşmasını sağlayan birçok neden vardır. İshale neden olan en yaygın etkenlerden bir tanesi bakteri ve parazitlerdir.
Bozulmuş, son kullanma tarihi geçmiş, üzerinde bakteri ya da parazit oluşmuş besinlerin tüketilmesi, kirlenmiş, yosunlaşmış suyun içilmesi üzere durumlarda bedene bakterilerin girmesi mümkündür.
Bazı ilaçlar da ishale neden olabiliyor
Vücuda giren bakteriler bağırsaklarda hareketliliğe neden olarak ishal hastalığının oluşmasına sebep olur. Bu durumlarda bedende bulunan bakterinin atılması için bir antibiyotik tedavisine başlanılması ve tabip denetimi altında olması kıymetlidir. Bazı ilaçlar da ishale neden olmaktadır.
Hatta bu ilaçların ortasında kimi antibiyotik tedavisinde kullanılan ilaçlar da bulunmaktadır. Bu ilaçlar bedende bulunan ziyanlı bakterilerin yok olmasını sağlarken birebir vakitte faydalı bakterilerin de kaybolmasına neden olur.
Bu durumda da bedenin istikrarında değişiklikler oluşturur ve sindirim sisteminin bozulmasına neden olur. Özellikle antibiyotik ilaçları doktor denetiminde kullanmalı ve gereğinden fazla bu ilaçların kullanılmamasına ihtimam gösterilmelidir. Ayrıyeten kanser tedavisinde kullanılan ve magnezyum içeren ilaçlar da ishal oluşumuna neden olan ilaçlar ortasında yer alır.
Birtakım tıbbi rahatsızlıkların ishale yol açtığını daha öncede belirtmiştik. Bilhassa sindirilmesi güç olan ya da midesinde rahatsızlıklardan sindiriminde zorluk yaşanan besinlerin tüketilmesi ishale neden olur. Örneğin, laktoz içeren süt ve süt ürünlerinin sindirilmesi güç olduğu için bu eserleri tüketen bireylerde ishal görülebilir.
Ya da çölyak hastalarının da tüketmemesi gereken besinleri tükettikleri vakit beden bu besinlerin sindirimini çarçabuk yapamayabilir. Bu durumda da emsal halde ishal durumu görülür. Ayrıca yaşa bağlı olarak laktoz intoleransı artabilir. Çocuklarda bulunan laktoz sindirilmesine yardımcı olan enzimler yaş ilerledikçe düşer. Bu durumdan kaynaklanan rahatsızlıklar da ortaya çıkabilir. Şeker çeşitlerinden biri olan fruktozu da sindirmekte zorlananlar olabilir.
Özellikle meyveler ve balda bulunan fruktoz şekeri ve tatlandırıcı olarak kullanılan eserler ishal oluşumuna neden olur. Ek olarak kişinin tıbbi bir geçmişi varsa, geçirdiği bir cerrahi müdahale varsa (karın ve safra kesesi ameliyatları gibi) bu durumlardan sonra da ishal rahatsızlığı görülme mümkünlüğü vardır.
Virüs, bakteri ve beslenme kaynaklı ishale ne âlâ gelir?
- Bol bol su tüketmek
- Dengeli ve sistemli beslenme
İshal rahatsızlığı bir iki gün üzere kısa bir müddette zaten geçebilir bu durumlarda bedenin daha fazla su kaybetmesini önlemek için bol ölçüde su tüketilmesine itina göstermelisiniz.
Eğer bakterilerden kaynaklı bir ishal rahatsızlığı var ise antibiyotik ilaçlar kullanarak bu bakterilerin bedenden kaybolmasını sağlayabilir ve bu müddette istikrarlı ve nizamlı beslenerek beden direncinin artmasını sağlayabilirsiniz. Ancak ishal sorununuz viral bir nedenden kaynaklanıyor ise kullandığınız ilaçlar tesir etmeyecektir.
İshal durumunda hasta beslenmesine dikkat etmelidir. Yüksek ölçüde sıvı ve mineral kaybı yaşayacağından ekstra destekler almalıdır. Bu süreçte kırmızı et ve meyve tüketimini artırmalıdır. Sıvı kaybının göz gerisi edilmemesi gereken bu durumlarda bilhassa çorba tüketilmelidir. İshalin yavaşladığı ya da büsbütün kesildiği durumlarda yavaş yavaş katı yiyeceklere geçilmelidir. Ayrıyeten böğürtlen, kuru meyveler, üzüm, hurma, armut, kafein ve alkol üzere ishal hastalığını olumsuz tarafta etkileyecek eserlerden de uzak durmalıdır.
İshale âlâ gelen bitkisel tahlil teklifleri:
- İshal rahatsızlığının en büyük sorunlarından bir tanesi sıvı kaybıdır. Sıvı ve elektrolit kaybını önlemek için meskeninizde süratlice bir karışım hazırlayabilirsiniz. Tuvaletten çıktıktan sonra hazırlayacağınız bu karışımdan yarım su bardağı kadar içmeniz kâfi olacaktır. Bu sayede hem sıvı gereksiniminizi karşılayacak hem de ishalinizin kesilmesini sağlayacaksınız. Karışım tanımı ise şöyledir; bir litre ılık suyun içine bir yemek kaşığı şeker ile bir tatlı kaşığı tuz ek edilir. Şeker ve tuz eriyene kadar karıştırılır. Oluşan bu su, her tuvalet sonrası içilir.
- İshal rahatsızlığı olan şahıslar kimi besinleri daha sık tüketmelidir. Bilhassa haşlanmış patates ya da püresi, pirinç çorbası, muz, yoğurt, havuç, elma (kabuksuz), ayran üzere besinlerin ishal müddetince tüketilmesine itina gösterilmelidir. Kuruyemişlerden sarı leblebi ve kraker de ishalinizi azaltmaya yardımcı olacaktır.
- İshal olan bireylerin daha çok haşlama, fırınlama, buharda pişirme yöntemi kullanılarak hazırlanmış besinleri tüketmesi gerekir. Bilhassa hazırlanan yemeklerde yağ ölçüsü azaltılmalıdır. Yağsız dana eti, tavuk, kuzu eti üzere besinler ızgara ya da haşlama olarak hazırlanmalı ve tüketilmelidir. Beslenme ishal iyileşmelerinde çok değerlidir. Makûs beslenme ishale neden olduğu üzere yeterli bir beslenme de hem ishali önler hem de ishalin güzelleşmesine yardımcı olur.
- İshale düzgün gelen usullerden bir tanesi de limonlu kahvedir. Tadını çok sevmesek de bu karışım ishalin güzelleşmesinde epeyce tesirlidir. Bir tatlı kaşığı toz türk kahvesinin üzerine birkaç limon suyunu damlatarak tükettiğinizde ishalinizin çok daha süratli bir formda geçtiğini fark edeceksiniz.
Bu içerikte hayat konforumuzu bozan rahatsızlıklardan ishan nedir, ishale ne düzgün gelir konusunu sizlerle paylaştık. Anlattıklarımız sadece bilgilendirme hedeflidir. Size özel ve en yanlışsız bilgiyi hekiminize danışarak alabilirsiniz.
