İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Ünitesi tarafından düzenlenen seminerde pandemi periyodunda farklı ülkelerde eş vakitli olarak gerçekleştirilen ‘COVID-19 ve Çocuğun Uygun Olma Hali’ araştırmalarının sonuçları paylaşıldı. Dünyada 20 ülkede 24 bine yakın çocuğun iştirakiyle yürütülen nicel araştırmanın sonuçlarına nazaran Türkiye pandemi periyodunda çocukların en fazla dert duyduğu ikinci ülke pozisyonunda. Araştırmaya nazaran Türkiye çocukların mutluluğunun pandemi öncesine kıyasla en fazla azaldığı birinci 5 ülke arasında
COVID-19 pandemisi periyodunda çocukların durumunu ortaya koymak gayesiyle farklı ülkelerde eş vakitli olarak yürütülen “COVID-19 ve Çocuğun Uygun Olma Hali Araştırmaları”nın Türkiye bulguları İstanbul Bilgi Üniversitesi Çocuk Çalışmaları Ünitesi tarafından kamuoyuyla paylaşıldı.
santralistanbul Kampüsü’nde düzenlenen seminerde İstanbul Bilgi Üniversitesi Toplumsal ve Beşeri Bilimler Fakültesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Pınar Uyan Semerci, Prof. Dr. Emre Erdoğan, Dr. Öğr. Üyesi Başak Akkan ile Çocuk Çalışmaları Ünitesi Koordinatörü Beğenilen Durmuş yürüttükleri araştırmaların sonuçlarını aktardı. “COVID-19 ve Çocuğun Düzgün Olma Hali Araştırmaları” çocukların uzun müddet meskende kapalı kaldığı, okullarından ve arkadaşlarından uzak kaldıkları 2020 ve 2021 yaz devirlerinde gerçekleştirildi.
“Çocuğun Düzgün Olma Hali Milletlerarası Araştırmalar Ağı” kapsamında 20 ülkede (Cezayir, Bangladeş Endonezya, Kolombiya, Arnavutluk, Güney Afrika, Türkiye, Tayvan, Şili, Almanya, Belçika, Romanya İspanya, İtalya, İsrail, Finlandiya, Rusya, Galler, Estonya, Güney Kore) 23 bin 803 çocuğun katılımıyla yapılan ve Türkiye saha çalışmaları 2021 yazında tamamlanan “Çocukların Yeterli Olma Halleri ve Hayatları Hakkındaki Görüşleri” başlıklı araştırmaya yüklü olarak İstanbul’dan olmak üzere 10-12 yaş aralığında 804 çocuk katıldı. Uzaktan ve yüz yüze görüşmelerle yapılan araştırma, çocukların 20 ülkeden bilgilerle pandemi periyodunda kendilerini birçok açıdan daha mutsuz hissettiklerini ortaya koyuyor.
Düşük sosyoekonomik statüye sahip çocuklar pandemide daha mutsuz oldu
Nicel araştırmanın sonuçlarını paylaşan Prof. Dr. Emre Erdoğan, araştırmanın pandemi devam ederken yapılması ve bulguları 20 ülke ortasında karşılaştırma imkanı sunması açısından kıymet taşıdığını belirtti. Araştırma kapsamındaki 20 ülkenin tamamında pandemi devrinde çocukların öznel güzel olma hallerinin pandemi öncesine kıyasla düştüğünü belirten Prof. Dr. Erdoğan, pandeminin düşük sosyoekonomik statüye sahip çocukları daha olumsuz etkilediğine dikkat çekti.
Nicel araştırmanın bulgularına nazaran;
>> Pandemi öncesine kıyasla çocukların öznel güzel olma hallerinde en fazla düşüş Bangladeş’te gözlemleniyor. Türkiye’de pandemi öncesinde on üzerinden 8.5 olan ortalama memnuniyet, 5.8 olarak hesaplandı, bu oranla Türkiye çocukların mutsuzluğu açısından dördüncü sırada yer aldı.
>> Bulgular, araştırmaya katılan en düşük sosyoekonomik statüye sahip çocukların daha düşük hayattan memnuniyete sahip olduklarını gösteriyor. Pandeminin bu çocukların âlâ olma hali üzerindeki olumsuz tesirinin daha fazla olduğunu ortaya koyuyor. Çalışmada çocuklara son bir hafta içerisinde ne cins hisler hissettikleri sorulduğunda düşük sosyoekonomik statüye sahip çocukların memnunluk, sakinlik ve enerjiklik üzere olumlu hisleri daha az; ıstırap, badire, gerilim üzere olumsuz hisleri daha fazla hissettiğini belirttiği gözlemlendi.
>> Araştırma, saha çalışmasının yapıldığı devirde çocukların kıymetli bir kısmının koronavirüsten ötürü kaygılandığını ortaya koydu. Araştırmaya katılan çocukların yüzde 51’i koronavirüsü düşündüğünde ellerinin terlediğini, yüzde 44’ü koronavirüse yakalanmaktan korktuğunu söylerken; üçte birlik kesimse televizyon ve öbür medyada koronavirüsle ilgili haberler gördüğünde kaygılandığını belirtti. Türkiye çocukların duyduğu korkular açısından en yüksek ikinci ortalamaya sahip ülke.
>> Araştırma sonuçlarına nazaran Türkiye koronavirüsün yaygın olduğu periyotta çocukların en fazla kısıtlamalarla karşılaştığı ülkeler ortasında yer alıyor. En az kısıtlamayla karşılaşan çocuklarsa Finlandiya ve Estonya’da yaşayan çocuklar. Türkiye’den araştırmaya katılan çocukların kendilerini en fazla inançta hissettikleri yer evleriyken, okulda ya da mahallede kendisini inançta hissedenlerin oranı yüzde 40 civarında. Türkiye’de çocukların yaklaşık yüzde 84’ü arkadaşlarını özlediğini, yüzde 58’i ise pandemi devrinde sıkılmış hissettiğini belirtti.
>> Çocuklara konulan kısıtlanmaların değerli sonuçlarından biri de vakitlerini nasıl geçirdiklerinden hissettikleri memnuniyetin düşmesi. Araştırma kapsamındaki 20 ülkenin tamamında çocuklar pandemi öncesi vakitlerini geçirme biçimlerinden daha mutlu olduklarını söylüyorlar, en fazla düşüş Almanya’da gözlemlenirken, Türkiye’deki çocukların memnuniyeti on üzerinden 8.4’ten 5’e düşmüş durumda.
>> Pandemi devrinde eğitimin nasıl gerçekleştiğine bakıldığında Türkiye’de araştırmaya katılan çocukların yalnızca yüzde 46’sı eğitimlerine uzaktan devam edebildiğini belirtti. Bu oranla Türkiye İtalya’yı takip ederek sondan ikinci sırada yer alıyor. Araştırmaya Türkiye’den katılan çocukların üçte ikisi internete nizamlı erişebildiklerini söylerken, yüzde 5’lik bir kesim internetlerinin daima kesildiğini belirtti. Bu oran düşük sosyoekonomik statüye sahip çocuklarda daha fazla.
>> Araştırma bulgularına nazaran görüşülen çocukların dörtte biri kendisini “çok yüksek” ya da “yüksek” seviyede bir toplumsal medya kullanıcısı olarak görüyor. Bu hususta ülkeler ortasındaki farklılıklar çok yüksek, Şili’den katılan çocukların dörtte üçü, Galler’den katılanların üçte ikisi kendilerini bu halde tanımlarken; Türkiye yüzde 26’lık oranla Bangladeş’i takiben sondan ikinci sırada yer alıyor.
‘Sihirli değneğim olsa koronanın bitmesini dilerdim’
2020 yılı yaz devrinde 10-13 yaş kümesinden 50 çocuk ile yapılan nitel araştırmada ise farklı sosyoekonomik seviyeden çocuklarla yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler aracılığıyla çocukların tecrübeleri öğrenmeye çalışıldı.
Nitel araştırmanın bulgularını paylaşan Prof. Dr. Pınar Uyan Semerci “Yaptığımız nitel araştırma, maddi imkânsızlıkların bilhassa konut şartları ve uzaktan eğitim açısından pandemi periyodunda epey büyük eşitsizlikler yaratsa da araştırmaya katılan tüm çocukların telaş, kaygı ve telaş yaşadığını gösterdi. Hem kendi sıhhatlerine dair kaygı hem de yakınlarının muhtemel kaybına dair dehşet çocukların anlatılarında geniş bir biçimde yer bulurken, birçoğu sihirli değneğin olsa ne dilerdin sorusuna ‘koronanın bitmesini’ yanıtını verdi. Çocuklar konutta kalmaktan bunaldıklarını, sıkıldıklarını ve maskeli yahut maskesiz nefes alamadıklarını çarpıcı cümlelerle aktardılar. Derinlemesine mülakat bulguları araştırmamıza katılan çocukların kimilerinin ailelerinin pandemi periyodunun fevkalâde şartları sebebi ile olağanda müsaade vermedikleri müddetlerde bilgisayarda yahut tablette oyun oynamaya, toplumsal medya kullanımına ve arkadaşları ile çevrimiçi görüşmelere müsaade verdiklerini söylediler. Çocukların bir kısmı, kardeşleri yahut ebeveynleri ile daha çok vakit geçirmelerinin pandemi ile ilgili tek hoş durum olarak aktardılar. Araştırmamıza katılan çocukların anlatılarında ebeveynlerin iş durumunun, meskenden çalışma imkânlarının olup olmadığının, sıhhat alanında çalışıp, çalışmadıklarının çocukların pandemi periyodunda karşılaştıkları riskleri ve öznel düzgün olma hallerini belirlemede değerli rol oynadığını tespit ettik” dedi.
‘Okul çocukların toplumsallaştığı, özgürleştirici bir mekân’
Dr. Öğr. Üyesi Başak Akkan ise pandeminin çocukların eğitim hayatındaki tesirlerine ait araştırma bulgularını paylaştı. Akkan, “Yüz yüze eğitimin yerini uzaktan eğitimin alması, okulun yer olarak erişilmezliği ve öğretmenler ve arkadaşlar ile münasebetlerin dijital ortama taşınması çocukların öznel güzel olma hallerinin üzerinde farklı tesirler yarattı. Çocukların anlatıları tüm çocukların uzaktan ders takibinde eza yaşadığını gösteriyor. Fakat, çocukların da anlatılarına yansıdığı üzere bilhassa sosyo-ekonomik farklılıklar, yani çocukların konut şartları, teknolojik araçlara sahip olup olmamaları, internet erişimleri uzaktan eğitime erişimde eşitsizlikler yaratıyor. Öbür yandan okul, çocukların eğitim aldığı bir yer olmanın yanı sıra arkadaşları ve öğretmenleriyle bağlantı kurduğu ve kendi âlâ olma halini inşa ve müzakere ettiği bir alan. Çocuklar uzun müddet buna erişemedi. Okul çocuklar için yalnızca bir eğitim kurumu olarak değil, gerek akranları ile gerekse öğretmenleri ile kurdukları dayanışma ilgileri bağlamında, çocukların toplum ile kurdukları bağları güçlendiren, toplumsallaşma süreçlerini destekleyen ve özgürleştirici bir rol oynayan bir ilişkisel yer olarak değer taşıyor.” dedi.
‘Bulguları kamuoyuyla paylaşmadan evvel çocuklarla paylaştık’
BİLGİ Çocuk Çalışmaları Ünitesi Koordinatörü Gözde Durmuş ise “20 ülkede yürüttüğümüz araştırmada bizim için çok kritik olan bir tecrübe elde ettik. Araştırma sürecini tasarlarken sürece çocukları da dâhil ettik. Araştırma bulgularını kamuoyuyla paylaşmadan evvel çocuklarla paylaşarak onların yorumlarını aldık. Bu tıp araştırmalarda çocukların sadece bilgi alınan taraf olmamasını, lakin araştırmanın onlarla bir arada yorumlanmasını ve onlardan edinilen bilgilerin onlara erişmesini çok önemsiyoruz.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı